Is het nog wel voordelig om zonnepanelen te kopen? Hoewel de dynamiek verandert, is het korte antwoord: ja, zonnepalen zijn nog steeds een goede investering. In dit artikel vertel ik je wat er er verandert qua salderen, de terugverdientijd van je zonnepalen en dé tips om de terugverdientijd van je zonnepanelen te verkorten.
Zijn zonnepanelen nog wel een goede investering?
“Is het anno 2023 nog wel interessant om zonnepanelen te nemen?“. Die vraag kregen we van luisteraar Rick. De vraag is te begrijpen. Onlangs werd bekend dat Vandebron als eerste energiemaatschappij een terugleverheffing heeft ingesteld voor haar klanten. Klanten moet dan een vergoeding gaan betalen om stroom terug te mogen leveren aan het net. Milieucentraal zorgde voor extra onrust door groots een teruglevertijd van 25 jaar te communiceren. Rick had de zonnepanelen al bijna afgezworen, maar informeerde gelukkig nog even bij de Groene Nerds. In dit artikel gaan we op zijn vraag in: “zijn zonnepanelen nog wel een goede koop?”.
Liever kijken of luisteren?
Of luister de aflevering in je favoriete podcastspeler.
Waarom zijn energieleveranciers niet happig op klanten met zonnepanelen?
Dat komt door de kosten van het salderen. Daarom is het eerst goed om weer even goed te begrijpen wat salderen ook al weer was.
Wat is salderen?
Salderen is een regeling die energieleverancier verplicht de zonnestroom die je teruglevert op jaarbasis te verrekenen met je verbruik uit het elektriciteitsnet. Alleen over je netto (gesaldeerde) verbruik (afgenomen energie min teruggeleverde energie) betaal je verbruikskosten, energiebelasting en btw. De maatregel is bedoeld om de adoptie van zonnepanelen te stimuleren. Daar is het aardig in geslaagd. Door het grote succes zorgt de regeling nu voor problemen bij energieleveranciers.
Waarom zorgt salderen voor problemen?
Wanneer er tegelijkertijd heel veel zonne-energie wordt opgewekt, ontstaat er steeds vaker een stroomoverschot, met lage of soms zelfs negatieve energieprijzen als gevolg. Maar energiemaatschappijen moeten dan nog wel steeds hun klanten een hoge teruglevergoeding bieden. Deze situatie is steeds meer onhoudbaar.
Wat is de terugleverheffing?
Tot nu toe is Vandebron de enige energieleverancier met een terugleverheffing. Vandebron heeft de vaste terugleveringskosten opgedeeld in schalen. De hoogte van de kosten zijn gebaseerd op de hoeveelheid energie die een zonnepaneeleigenaar jaarlijks bruto teruglevert. De zonne-energie die door de consument direct zelf gebruikt wordt telt dus níét mee om de schaal vast te stellen, maar de zonne-energie die gesaldeerd wordt onder de salderingsregeling telt weer wél mee.
| Schaal | Vaste terugleveringskosten per dag (incl. btw) | Vaste terugleveringskosten per maand (incl. btw) |
| Schaal 0 (0-5 kWh) | 0,00 euro | 0,00 euro |
| Schaal 1 (5-1.000 kWh) | 0,13 euro | 4,00 euro |
| Schaal 2 (1.000-2.000 kWh) | 0,41 euro | 12,50 euro |
| Schaal 3 (2.000-3.000 kWh) | 0,69 euro | 21,00 euro |
| Schaal 4 (3.000-4.000 kWh) | 0,95 euro | 29,00 euro |
| Schaal 5 (4.000-5.000 kWh) | 1,23 euro | 37,50 euro |
| Schaal 6 (≥ 5.000 kWh) | 1,51 euro | 46,00 euro |
Willen energiemaatschappijen af van zonnepanelenbezitters? (ja, enigszins wel)
Het is wel wel langer zo dat energiemaatschappijen minder happig zijn op klanten die zonnepanelen hebben. Vandebron introduceert nu als eerste een extra heffing, maar zonnepaneleneigenaren kunnen bij energiemaatschappijen ook te maken krijgen met:
- Hogere vaste leveringskosten dan klanten zonder zonnepanelen.
- Nieuwe klanten met zonnepanelen krijgen geen eenmalige korting, klanten zonder zonnepanelen krijgen dat wel.
- Minder keuze in contracten dan mensen die geen zonnepanelen hebben. Zo is het bij sommige leveranciers dan niet mogelijk om een meerjarig contract af te sluiten.
- Energiemaatschappijen waarbij je helemaal geen contract meer kan afsluiten als je meer stroom opwekt dan je verbruikt.
- Energieleveranciers die de terugleververgoeding verlagen die je ontvangt voor stroom die je aan het net levert.
Adem in, adem uit. Zonnepanelen zijn nog steeds een goede investering
Om maar te beginnen met de conclusie onder aan de streep: ja, zonnepanelen zijn ook nu nog altijd een waardevolle en duurzame investering. Maar het plaatje ziet er wel anders uit dan, laten we zeggen, 5 jaar geleden. Maar daar zo meer over.
Allereerst de terugverdientijd. De terugverdientijd van zonnepanelen is met de jaren steeds verder teruggelopen. Daar waar het een paar jaar geleden nog 7 jaar was, zitten we inmiddels op gemiddeld 5 jaar. Dat is zeer gunstig. Als je uit gaat van een levensduur van 25 jaar dan profiteer je immers 20 jaar van gratis stroom!
Met een terugverdientijd van 5 jaar profiteer je 20 jaar van gratis stroom!
Met de terugleverheffing én salderen ziet Milieucentraal de terugverdientijd oplopen tot 25 jaar. Maar dat slaat nergens op. De terugleverheffing is ingesteld omdat de kosten voor salderen zo zijn opgelopen. Als salderen vanaf morgen niet meer zou bestaan, dan zou de terugleverheffing ook meteen stoppen. Het is zinvoller om te kijken naar hoe het zit met de teruglevertijd zonder salderen. Dan komt Milieucentraal op 8 jaar. Dat is een stuk langer dan nu, maar nog steeds gunstig. Bovendien hebben we nog heel wat jaar voordat salderen helemaal is afgebouwd.
Een terugverdientijd van 8 jaar na salderen is nog altijd heel gunstig
De terugverdientijd van zonnepanelen optimaliseren
Er zijn een hoop dingen die je kunt doen om de teruglevertijd van je zonnepanelen te verkorten. Ik zet hierna de meest interessante op een rij. Mis ik een tip? Laat het vooral weten in de reacties.
1. Dynamische energiecontracten: de game changer
Eén van de grootste veranderingen in de wereld van zonnepanelen is de opkomst van dynamische energiecontracten. Deze contracten stellen huiseigenaren in staat om hun energieverbruik af te stemmen op de schommelingen in de dynamische energieprijzen gedurende de dag. Is er een overschot aan stroom, bijvoorbeeld als er veel zon en wind is, dan zijn de prijzen laag en dan is het gunstig om juist dan je vaatwasser of droger aan te zetten of de elektrische auto op te laden. Is het omgekeerde het geval, dan wil je je stroomgebruik juist beperken. Deze prijsprikkel helpt voorkomen dat je na een dag werken je elektrische auto gaat laden, op een moment dat het aanbod aan hernieuwbare energie niet groot is maar de stroomconsumptie op zijn grootst is.
Dat lijkt op het oog ongunstig als je zonnepanelen hebt. Je levert immers terug op het moment dat iedereen stroom teruglevert. De praktijk wijst echter anders uit. Door het stroomgebruik op de dag te verplaatsen, verdienen afnemers van dynamische energieprijzen behoorlijk gunstige prijzen voor hun zonnestroom. Zie bijvoorbeeld mijn afrekening van afgelopen juli:
2. Oost-west opstelling
Overweeg een oost-west opstelling voor je zonnepanelen. Met een oost-west opstelling genereer je minder energie per paneel dan een opstelling gericht naar het zuiden. Echter, in een oost-west opstelling vangen de panelen zonlicht op vanaf het moment dat de zon opkomt in het oosten tot het moment dat het ondergaat in het westen. Dit betekent dat je over een langere periode van de dag elektriciteit kunt genereren. Niet alleen dat, je kunt daardoor stroom terugleveren op tijdstippen waar het aanbod van zonnestroom een stuk meer beperkt is en er wel veel vraag is: in de ochtend en het begin van de avond. Dit zal resulteren in een hogere terugleververgoeding tijdens die uren.
3. Gevelpanelen (verticale zonnepanelen)
Net als bij een oost-west opstelling leveren verticaal geplaatste zonnepanelen op een dag minder stroom dan panelen op het zuiden, maar wel tijdens gunstige tijdstippen. Door de groeiende populariteit van dynamische energieprijzen zullen verticale zonnepanelen steeds interessanter worden.
4. Een thuisaccu
Door de groeiende verschillen in energieprijzen per uur en de dalende kosten van batterijen, worden thuisaccu’s steeds interessanter. Met thuisaccu’s kunnen huiseigenaren de overtollige energie die overdag wordt geproduceerd opslaan en deze ’s avonds gebruiken wanneer de zon onder is. Hoewel de terugverdientijd is dan bij zonnepanelen zelf, kunnen thuisbatterijen een waardevolle aanvulling zijn om de opgewekte energie efficiënter te gebruiken.
Het idee is eenvoudig. Op het moment dat de prijzen laag zijn en jij zonnestroom opwerkt, kun je deze zonne-energie beter in je batterij stoppen en op een later moment, wanneer er weinig zonnestroom is en de energieprijzen hoog zijn, de batterij te ontladen. Dat kan af en toe tegen zeer aantrekkelijke tarieven. Zo leverde ik vorige week nog terug tegen 7 cent per kWh.
5. Balkonsetjes
Voor mensen die in een appartement hebben en geen dakruimte hebben, is het interessant om te onderzoeken of balkonsetjes een optie zijn. Deze setjes kunnen op een balkon worden geïnstalleerd en energie opwekken. Neem bijvoorbeeld de Ecoflow Powerstream.
Afgezien van de financiële voordelen voor JOU, is het belangrijk om te benadrukken dat het terugleveren tijdens uren met weinig zonnestroom en het verbruiken tijdens uren met veel zonnestroom ook heel duurzaam is en goed is voor balans op het net. Het aanpassen van je energieverbruik aan de beschikbaarheid van zonlicht heeft een positieve impact op het net en helpt om de pieken in energievraag te verminderen.
Conclusie: zonnepanelen blijven een onverminderd interessante investering
In conclusie kan ik wel stellen dat zonnepanelen nog steeds relevant en interessant zijn in 2023. Samengevat:
- De terugleverheffing is een tijdelijke maatregel om de hoge kosten van salderen te dekken.
- Salderen zal worden afgebouwd. Dit verhoogt de terugverdientijd van zonnepanelen.
- De afbouw van salderen begint in 2025 en is in 2031 voltooid. De huidige terugverdientijd is 5 jaar. Na volledige afbouw van salderen is die 8 jaar.
- Door niet te wachten met de aanschaf van zonnepanelen kun je nu nog jaren gebruik maken van (deels) salderen en van een kortere terugverdientijd genieten.
- Je kunt die terugverdientijd verkorten door slim gebruik te maken dan dynamische energieprijzen.
- Met een oost-west opstelling of gevelpanelen kun je tijdens de meest dure uren zonnestroom terugleveren.
- Met thuisaccu’s kun je nog beter sturen op prijs. Tijdens goedkope uren sla je zonnestroom op, tijdens dure uren lever je die terug.
Update december 2023
Na Vandebron heeft ook energiemaatschappij OM Energie een terugleverheffing geïntroduceerd. OM Energie heeft klanten laten weten dat klanten met zonnepanelen vaste terugleveringskosten gaan betalen:
“Lever je per jaar tot 1.000 kWh aan ons terug, dan hoef je niks extra te betalen. Vanaf 1.000 kWh betaal je per jaar €96,80 inclusief btw aan vaste terugleveringskosten. Dat is €0,265205 Inclusief btw per dag.
Voor iedere 500 kWh die je extra teruglevert, betaal je €36,30 inclusief btw extra. Dat is €0,099452 inclusief btw per dag. De vaste terugleveringskosten gelden voor de totale hoeveelheid energie die je teruglevert. Het gaat dus niet alleen om de netto teruglevering.”
Ook andere energiemaatschappijen maken het minder aantrekkelijk voor mensen met zonnepanelen om klant te worden, zo blijkt uit onderzoek van Keuze.nl. Zo bieden Innova Energie, Mega en Budget Energie sinds kort geen cashback – oftewel welkomstkorting voor nieuwe klanten – meer. Dit scheelt 150 tot 190 euro per jaar. Coolblue Energie verhoogde zijn vaste leveringskosten van 7,10 naar 11,89 euro per maand; dat is 57,50 euro per jaar.
Als data-gedreven marketeer weet Danny als geen ander hoe je je energie thuis kunt managen. Zo laadt hij z’n elektrische fiets op als de zon schijnt. Dankzij zijn interesse in duurzaamheid en techniek kan hij je alles vertellen over een slimme, duurzame woning.
Goed stuk. Ik heb een vraag: In de conclusie heb je het bij de 2e, 3e en 5e bullit over teruglevertijd en in de 4e bullit over terugverdientijd. Wat is het verschil tussen deze 2 begrippen.
De meeste mensen willen vooral graag weten hoe lang het duurt voordat je (in hun situatie) de aanschaf van zonnepanelen hebt terugverdiend (ROI). Hier schermen de aanbieders ook mee overigens met zeer verschillende uitkomsten. Het staat overigens niet 100% vast dat de afbouw saldering in 2025 begint. De politiek moet dit nog besluiten.
Het verschil is… te voorkomen door niet ’s avonds om 23u blogs te tikken. Daar had gewoon overal terugverdientijd moeten staan. Nu aangepast.
Het klopt inderdaad dat de afbouw van salderen niet vaststaat. Dat hete hangijzer wordt telkens maar vooruit geschoven door de politiek. Voor een robuust stroomnetwerk zou het goed zijn als het wordt afgebouwd, maar goed, het blijft politiek..
Update december 2023
Na Vandebron heeft ook energiemaatschappij OM Energie een terugleverheffing geïntroduceerd. OM Energie heeft klanten laten weten dat klanten met zonnepanelen vaste terugleveringskosten gaan betalen:
“Lever je per jaar tot 1.000 kWh aan ons terug, dan hoef je niks extra te betalen. Vanaf 1.000 kWh betaal je per jaar €96,80 inclusief btw aan vaste terugleveringskosten. Dat is €0,265205 Inclusief btw per dag.
Voor iedere 500 kWh die je extra teruglevert, betaal je €36,30 inclusief btw extra. Dat is €0,099452 inclusief btw per dag. De vaste terugleveringskosten gelden voor de totale hoeveelheid energie die je teruglevert. Het gaat dus niet alleen om de netto teruglevering.”
Ook andere energiemaatschappijen maken het minder aantrekkelijk voor mensen met zonnepanelen om klant te worden, zo blijkt uit onderzoek van Keuze.nl. Zo bieden Innova Energie, Mega en Budget Energie sinds kort geen cashback – oftewel welkomstkorting voor nieuwe klanten – meer. Dit scheelt 150 tot 190 euro per jaar. Coolblue Energie verhoogde zijn vaste leveringskosten van 7,10 naar 11,89 euro per maand; dat is 57,50 euro per jaar.