Thuisbatterij: wat is het, hoe werken ze en wat kosten ze?

Met een thuisbatterij kun je zelf meer duurzame stroom gebruiken. Daarnaast kun je stroom opslaan bij lage energieprijzen en terugleveren als de stroom duur is. Afgelopen tijd heb ik me verdiept in de thuisbatterij. In dit artikel ga ik het hebben over de basics van de thuisbatterij: wat is een thuisbatterij, hoe werkt een thuisbatterij en wat kost het? En ik wil je natuurlijk de vraag helpen beantwoorden: is een thuisbatterij voor mij interessant?

Wat is een thuisbatterij?

Thuisbatterijen zijn in de kern een systeem die huiseigenaren de mogelijkheid om energie op te slaan om die op een later moment te gebruiken. Deze batterijen zijn in opkomst nu steeds meer huishoudens met zonnepanelen zonne-energie opwekken. Met een thuisaccu kun je je zelf opgewekte stroom opslaan, maar je kunt de batterij ook opladen aan het stroomnet. Je kunt de stroom uit je accu later zelf gebruiken, of deze later terugleveren aan het stroomnet.

Liever luisteren?

In de podcast De Groene Nerds bespreek ik samen met Aljo wat een thuisbatterij is en wat je er aan hebt. Je kunt de podcast luisteren via Apple Podcasts, YouTube, Spotify of je favoriete podcastapp.

Luisteren via Apple podcasts:

Waarom een thuisbatterij?

De grote hamvraag voor veel mensen is vaak: waarom zou ik een thuisbatterij aanschaffen?

1. 🚨 Noodstroomvoorziening: Een thuisbatterij kan dienen als een back-up energievoorziening tijdens stroomuitval, waardoor essentiële apparaten blijven werken. Dit is de van oudsher waar grote batterijen het meest voor zijn ingezet, bijvoorbeeld bij ziekenhuizen of vitale infrastructuur. Deze functie wordt ook wel een UPS (uninterrupted power supply) genoemd. Een thuisbatterij die ook als backup kan dienen is prijzig, er zijn aanpassingen in de meterkast voor nodig.
2. 🏡 Zelfvoorzienend zijn: Wanneer zonnepanelen bijvoorbeeld meer stroom produceren dan er op dat moment nodig is, kan die overtollige energie opgeslagen worden in de thuisbatterij zodat je die op een later moment zelf kan gebruiken in periodes wanneer de zonnepanelen geen of weinig stroom leveren (zoals ’s nachts of op bewolkte dagen). Zo ben je met een thuisbatterij veel meer zelfvoorzienend in je stroomgebruik en streef je naar een nul-op-de-meter. Je hoeft dan veel minder beroep te doen op je energieleverancier voor je stroomverbruik.
3. 💚 Meer hernieuwbare energie gebruiken: Door het gebruik van thuisbatterijen kun je in verhouding meer duurzaam opgewekte stroom gebruiken. Door zoveel mogelijk je eigen opgewekte stroom te gebruiken, door deze direct of uitgesteld (m.b.v. de batterij) te gebruiken, hoef je minder beroep te doen om stroom uit het stopcontact en gebruik je in verhouding meer hernieuwbare energie. Daarnaast kun je een thuisbatterij opladen aan het stroomnet op het moment dat er een groot aanbod aan hernieuwbare energie (bv. zon, wind, waterkracht). Aan de andere kant kun je de batterij juist ontladen (stroom terugleveren aan het net) of de stroom zelf gebruiken wanneer er weinig hernieuwbare stroom beschikbaar is en er daarom veel fossiele brandstoffen gebruikt worden voor de stroomopwek.
4. 💰 Verdien door slim gebruik te maken van dynamische energieprijzen: Met dynamische energieprijzen variëren de kosten van elektriciteit per uur op basis van de vraag en aanbod. Is de energievraag relatief laag en is er veel hernieuwbare energie beschikbaar, dan is de stroom goedkoop (bv. overdag in een zonnig weekend). Is de vraag naar stroom hoog en is er weinig zon of wind, dan wordt er voor de stroomvoorziening relatief veel gas en kolen gebruikt en zijn de stroomprijzen relatief hoog. Met dynamische energieprijzen is er prijsprikkel om stroom te gebruiken als deze goedkoop is en juist niet als die duur is. Omgekeerd stimuleert het om tijdens lage energieprijzen niet terug te leveren en bij hoge energieprijzen juist wel. Met een thuisbatterij kun je hier slim op inspelen door de batterij op te laden bij lage energieprijzen, en te ontladen als de stroomprijzen hoog zijn.

Hoe ziet een thuisbatterij er uit?

Thuisbatterijen verschillend nogal qua uiterlijk en vorm afhankelijk van het merk, maar veelal zijn het rechthoekige of vierkante kasten die op de grond staan of aan de muur worden opgehangen. Qua grootte variëren ze veelal van een halve meter tot een meter in hoogte, en een halve meter breed. De behuizing is van stevig metaal of kunststof om de interne batterijcellen en elektronica te beschermen. Sommige thuisbatterijen hebben een display om de status te kunnen zien en knoppen om de batterij te kunnen bedienen.

Waar plaats je een thuisbatterij?

Er zijn een aantal zaken van belang voor waar in huis je een thuisbatterij plaatst:

1. Ventilatie
   Batterijen kunnen warmte genereren tijdens het opladen en ontladen. Het is daarom belangrijk om ze op een plek te installeren waar voldoende ventilatie of verkoeling is om oververhitting te voorkomen. Vandaar dat thuisbatterijen vaak buiten in een kast of in de garage worden geplaatst.
2. Toegankelijkheid
   Plaats de batterij op een locatie waar hij gemakkelijk toegankelijk is voor onderhoud of inspectie.
3. Veiligheid
   Zorg ervoor dat de batterij op een plek staat waar het risico op schade (bijvoorbeeld door waterlekken of fysiek contact) minimaal is. In de buurt van waterleidingen of in een schuur is daarom af te raden.
4. Vloeroppervlak of wandmontage
   Batterijen zijn zwaar. De locatie voor de batterij dient daarom een stevige vloer of wand te hebben. Zo kun je een thuisbatterij veelal niet bevestigen op een gipsen wand.
5. Nabijheid tot stroomaansluiting
   Niet onbelangrijk is dat de thuisbatterij wordt geplaatst op een plek waar de stroomvoorziening reeds aanwezig is, zodat je geen extra kabels of aansluitingen hoeft laten aanleggen. Dit speelt in het bijzonder wanneer de thuisbatterij een 3-fase aansluiting heeft. In dit laatste geval is het vaak praktisch om de batterij in de buurt van de 3-fase omvormer van de zonnepanelen te plaatsen, omdat daar dus al een 3-fase aansluiting aanwezig is.
6. Esthetiek
   Hoewel functionaliteit en veiligheid vooropstaan, kan het uiterlijk ook een rol spelen bij de beslissing waar de batterij te plaatsen. Thuisbatterijen zoals de Tesla Powerwall, Sessy of HomeVolt mogen gezien worden, maar er zijn ook modellen waarvan je liever niet hebt dat ze teveel in het oog springen.

Wat kost een thuisbatterij?

Zoals bij alles verschillende kosten van een thuisbatterij per merk en type. Over het algemeen kun je zeggen dat een thuisbatterij momenteel tussen de 500 en 1.000 euro per kWh kost. Thuisbatterijen van bekende merken als SolarEdge van Tesla zijn hoger geprijsd dan thuisbatterijen van Chinese bodem. Ter indicatie hier een aantal thuisbatterijen met hun bijbehorende kostenplaatje:

Merk + type	Vermogen	Kosten	Kosten ker kWh
Sessy	5 kWh	€ 3.250	€ 650
Tesla Powerwall 2	14 kWh	€ 9.075	€ 648
Bliq	5 kWh	€ 6.300	€ 1.260
	10 kWh	€ 8.000	€ 800
Kiwatt	10 kWh	€ 8.712	€ 871
SolarEdge	4,6 kWh	€ 3.500	€ 761
	10 kWh	€ 8.000	€ 800
Tibber Homevolt	6,6 kWh	€ 7.740	€ 1.172
	13 kWh	€ 11.175	€ 860

Hoe werkt een thuisbatterij?

Een thuisbatterij staat in verbinding met de P1-poort van de slimme meter, en weet zo wat de opbrengst van je zonnepanelen is, en de hoeveelheid de stroom die het huis verbruikt. Zo weet hij wanneer de batterij opgeladen moet worden om overtollige groene energie op te slaan of wanneer er energie naar de woning moet.

Nul-op-de-meter

In deze modus slaat de Sessy overdag overtollige opgewekte energie op. Wanneer de zonnepanelen weinig of geen energie meer leveren zal de batterij energie leveren wanneer je in huis stroom gebruikt. Hiermee gebruik je ook ‘s avonds en in de nacht de groene energie die je overdag hebt opgewekt. In deze modus minimaliseer je de de stroom die je van het stroomnet vraagt en teruglevert. Deze modus past bij mensen met een vast contract / tarief.

Dynamische modus

Deze modus past bij mensen met een dynamisch energiecontract met uurprijzen. De slimme regeling van de thuisbatterij kan op basis van de uurprijzen een berekening maken wanneer het beste moment is om de batterij te laden en ontladen. Dat betekent in de praktijk uiteraard: opladen op het moment dat de stroomprijzen laag zijn en ontladen als de stroomprijzen hoog zijn. Thuisbatterijen kunnen dit in toenemende mate zelfstandig en geautomatiseerd, zoals bij de Sessy.

Is een thuisbatterij interessant als ik geen zonnepanelen heb?

Het is voor een thuisbatterij niet nodig dat je over zonnepanelen beschikt. Als je de thuisbatterij gebruikt om op te laden en te ontladen op basis van dynamische energieprijzen heb je geen zonnepanelen nodig. Een nul-op-de-meter strategie gaat er uiteraard wel vanuit dat je over zonnepanelen beschikt. Wanneer de thuisbatterij voorziet in noodstroom is het ook niet noodzakelijk zelf zonnepanelen op het dak te hebben liggen.

Is een thuisbatterij interessant voor mij?

Op de vraag of een thuisbatterij voor jou interessant is, is geen eenduidig antwoord. Het hangt er helemaal vanaf wat je doel is.

1. Ik vind duurzaamheid belangrijk
   Een thuisbatterij is zeer geschikt als je duurzaamheid belangrijk vindt en je meer hernieuwbare stroom wilt gebruiken. In dynamische modus zorg je er ook voor dat er gemiddeld genomen meer duurzame energie wordt gebruikt en er minder fossiele brandstoffen nodig zijn voor jouw stroomvraag.
2. Ik wil off-the-grid c.q. zelfvoorzienend kunnen leven
   Een thuisbatterij is zeer geschikt om overtollige stroom op te slaan en die te gebruiken op het moment dat je geen zelf stroom kunt opwekken. Een thuisbatterij is echter zo gevuld. Met mijn 4.800 pWh wek ik op een goede dag 24 kWh op. Als je dat allemaal in een thuisbatterij wilt opslaan, moet je flink investeren. Aan de andere kant heb je een flinke batterij nodig als je daadwerkelijk een of meerdere weken stroomuitval wilt kunnen overleven. Daar komt bovendien het seizoensverloop bij. In de zomer kun je flink opwekken en opslaan, maar je hebt bij lange na niet de capaciteit om deze op te slaan voor de winter. Bij normaal gebruik is het wel mogelijk om enkele dagen tot wellicht een klein aantal te weken met een thuisbatterij door te komen.
3. Ik wil met een thuisbatterij geld verdienen c.q. een (passief) inkomen genereren
   Door op het juiste moment op te laden en te ontladen kun je flink besparen op je energiekosten. Naar mate de spreiding tussen lage en hoge prijzen verder groeit en er tijdens sommige uren zelf sprake is van negatieve energieprijzen, kun je daar mooi aan verdienen. Door de aanschafprijs is er wel een flink lange terugverdientijd. Vaak ligt dit wel rond de 10 jaar. Je moet ook rekening houden dat je batterij met de tijd minder gaat presteren (degradatie). Een thuisbatterij als verdienmodel beschouwen is nog een brug te ver.

Thuisbatterij stuk interessanter na afbouw of afschaffing salderingsregeling

Nu kun je in Nederland nog gebruik maken van de salderingsregeling. Daardoor kun je de door jou opgewekte zonnestroom voor een goede prijs verkopen aan je energieleverancier, zelfs als er op dat moment overschot aan hernieuwbare energie is. Wanneer de salderingsregeling wordt afgebouwd of stopt, verdwijnt dit voordeel en wordt het veel belangrijker (lees: qua kosten) om zelf je eigen zonne-energie te gebruiken of deze terug te leveren aan het stroomnet als er weinig hernieuwbare energie is.

Thuisbatterij aanschaffen met subsidie?

Er is op dit moment geen subsidie voor de aanschaf van een thuisbatterij, zoals we dat bij zonnepanelen wel kennen. Als ondernemer of zzp’er kun je wel gebruik maken van fiscale voordelen zoals investeringsaftrek (KIA) en de subsidie energie-investering (EIA). Lees hier meer over het voordelig aanschaffen van een thuisbatterij.