Zonnepanelen op je dak zijn geweldige manieren om groene energie op te wekken en je huis te verduurzamen. Op een zonnige dag kun je flink wat elektriciteit produceren. Helaas hebben we steeds vaker last van het volle stroomnet, waardoor je zonnepanelen kunnen uitvallen. Hoe werkt dit en wat kun je er tegen doen?
Gemiste opbrengsten door uitval zonnepanelen
Netbeheerders slaan alarm dat na bedrijven ook consumenten steeds meer last gaan krijgen van het volle stroomnet. Nu al merkbaar is dat omvormers van zonnepanelen steeds vaker uitvallen. In de eerste helft van 2023 schakelden ze drie keer vaker uit dan begin 2022. En de verwachting is dat dit alleen maar gaat toenemen.
Als het jou overkomt dat je omvormer uitvalt kun je op dat moment je opgewekte zonne-energie niet terugleveren aan het elektriciteitsnet. En dat is natuurlijk zonde. Eigenaren van zonnepanelen lopen door het uitvallen van zonnepanelen steeds vaker opbrengsten mis. In 2022 liepen 75.000 huishoudens 1,5 miljoen euro mis, doordat ze gemiddeld 11 uur niet terug konden leveren. De groei van zonnepanelen verloopt sneller dan de versterking van ons elektriciteitsnetwerk. De verwachting is dus dat dit alleen maar vaker zal voorkomen.
Als het jou overkomt, dan zie je op de app van je zonnepaneleninstallatie een rechthoekige hap uit je perfecte parabool, zoals bij Robert de Vries:
Van gas en kolen naar zon en wind
Dat komt door de overgang van traditionele energiebronnen, zoals gas en kolen, naar hernieuwbare energiebronnen zoals wind en zon is een cruciale stap in de energietransitie naar een duurzamere samenleving. Hoewel hernieuwbare energiebronnen schoon en milieuvriendelijk zijn, brengen ze ook unieke uitdagingen met zich mee.
Een van de belangrijkste uitdagingen is dat hernieuwbare energiebronnen afhankelijk zijn van de natuurlijke elementen. In Nederland hebben we het dan over de wind en de zon. In tegenstelling tot gas- en kolencentrales, die constant energie kunnen leveren, produceren windturbines alleen stroom wanneer het waait, en zonnepanelen leveren elektriciteit alleen als de zon schijnt. Dit leidt tot variabiliteit in de energieproductie.
Teveel zon en uitval zonnepanelen
De afgelopen jaren is er een aanzienlijke hoeveelheid zonnepanelen bij gekomen. In 5 jaar hebben anderhalf miljoen huishoudens zich aan bij netbeheerders aangemeld om stroom terug te kunnen leveren. Dit is een geweldige ontwikkeling, maar het brengt uit nieuwe problemen met zich mee. Zonnestroom die niet meteen wordt verbruikt wordt via de meterkast verkocht aan de energieleverancier en vloeit naar het elektriciteitsnet.
Wanneer de zon schijnt willen al die zonnepanelen op hetzelfde moment elektriciteit terugleveren aan het elektriciteitsnet. In sommige wijken of gebieden kan dit leiden tot overbelasting van het elektriciteitsnet.
Automatisch uitschakelen omvormer
Dit zorgt ervoor dat de netspanning (dat is een beetje zoals de kracht van de elektriciteit) soms heel hoog worden. De normale netspanning bedraagt 230 volt. Als de spanning de bovengrens van 253 volt bereikt, schakelt de omvormer automatisch uit. Deze automatische uitschakelfunctie helpt het elektriciteitsnet te beschermen. Als er te veel elektriciteit wordt teruggestuurd naar het netwerk, kan dit het elektriciteitsnet overbelasten en storingen veroorzaken. Dan kunnen er belangrijke systemen uitvallen, denk aan verkeerslichten of ziekenhuizen. Door het systeem uit te schakelen wanneer de spanning te hoog is, draagt je omvormer bij aan de stabiliteit van het elektriciteitsnet.
Thuis je netspanning meten
Benieuwd naar de netspanning bij jou thuis? Je kunt je netspanning aflezen van je omvormer of slimme meter. De laatste is het meest relevant, en kan via de P1-poort van de slimme meter. Je kunt bijvoorbeeld je Home Assistant verbinden met de P1-poort en met de DSMR Slimme Meter integratie het voltage (netspanning) van alle fasen monitoren:
Zonnepanelen omvormers herstarten automatisch
Als je merkt dat je zonnepanelen op een zonnige dag plotseling wordt uitgeschakeld, hoef je je geen zorgen te maken. Het betekent dat het systeem goed werkt en zichzelf beschermt tegen mogelijke problemen. Zodra de zon iets minder fel schijnt en de spanning weer binnen veilige grenzen valt, zal het systeem vanzelf weer inschakelen en verder gaan met het opwekken zonne-energie.
Wie is de pechvogel?
Je kunt je afvragen of het erg is dat omvormers zichzelf uitschakelen. Het is een functie die het systeem beschermt. In die zin doet het systeem wat het moet doen. Maar het is geen willekeur wie het overkomt. De huiseigenaar die het verst van het transformatorhuisje zit, zal als eerste last hebben dat zijn omvormer uitvalt. Ook wanneer de kabel tussen de meterkast en omvormer dunner is zul je eerder last krijgen van een omvormer die uitvalt.
Het kan dus heel vervelend zijn dat jij als groene voorloper de pech hebt dat jouw zonnepanelen er het eerst de brui aan geven, zoals de opa van Yannick.
Wat kun je doen om te voorkomen dat je zonnepanelen uitvallen?
De grote vraag is: kun je er wat tegen doen dat je zonnepanelen uitvallen, of ben je aan de weergoden overgeleverd? Het antwoord is ja, je kunt er wat aan doen om te zorgen dat opwekken van zonne-energie niet stopt!
- Kies voor een 3-fase aansluiting
Heb je een 1-fase aansluiting? Dan ben je kwetsbaarder. Zit je net op een fase waar de netspanning relatief vaak hoog oploopt, dan zijn je zonnepanelen extra vatbaar om uit te vallen. Met een 3-fase aansluiting heb je minder last van uitvallende zonnepanelen. - Dikke kabel tussen omvormer en meterkast
Een kwalitatieve zonnepaneleninstallatie betaalt zich uit. Huiseigenaren met een dunne kabel tussen de meterkast en de omvormer hebben eerder last van een omvormer die uitvalt dan als dat een dikke kabel is. Als je een zonnepaneleninstallatie laat plaatsen, zorg er dan voor dat hier een robuuste kabel voor wordt gebruikt. - Gebruik je opgewekte stroom zelf
Met je eigen stroomverbruik heb je veel invloed op de netspanning in je meterkast. Door zelf energie te gebruiken als de zon staat de stralen, voorkom je dat de netspanning te hoog wordt én vallen je zonnepanelen niet uit.
De oplossing voor teveel stroom: stroom gebruiken
Het gebruiken van stroom op momenten dat de netspanning hoog is, is wat ons betreft een dubbel goed idee:
- Je gebruikt hernieuwbare energie, terwijl dit op een ander moment ook stroom uit fossiele brandstoffen zou kunnen zijn.
- Je gebruikt hernieuwbare stroom die anders verloren zou zijn gegaan omdat de zonnepanelen dan waren uitgevallen.
Door zelf stroom te gebruiken heb je behoorlijke impact op de netspanning. Groene nerd Pascal Bleij heeft een elektrische auto en een thuisbatterij. Als hij beiden aanzet en daarmee een afname van ongeveer 15 kWh realiseert, ziet hij dat de netspanning in de straat tot 10 volt daalt. Je hebt dus zelf een behoorlijke impact op de netspanning!
Heb je last van een hoge netspanning en wil je voorkomen dat je zonnepanelen bij jou en je buren uitvallen, zorg er dan voor dat je stroomafname die flexibel is zoveel mogelijk verplaatst naar zonnige uren. Denk aan het opladen van je elektrische audio of elektrische fiets of het aanzetten van de wasmachine of droger. In dit kader zijn thuisbatterijen ook interessant. Bij hoge netspanning kunnen deze opladen wat er dus ook weer voor zorgt dat de netspanning minder hoog oploopt.
Liever kijken of luisteren?
In aflevering 8 van de De Groene Nerds podcast bespreken Aljo en Danny het uitvallen van zonnepanelen bij een te hoge netspanning. Ze onderzoeken oorzaken van dit probleem en bespreken maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je zonnepanelen uitvallen. Bekijk de video hieronder, en abonneer je op YouTube Podcasts.
Natuurlijk vind je de Groene Nerds podcast in Spotify of je favoriete podcast app. Je kunt hem ook gewoon hier luisteren:
Wil je je omvormer juist wel uitzetten, bijvoorbeeld omdat de dynamische energieprijzen negatief zijn? Lees het artikel over luister de podcast over het uitzetten van je zonnepanelen.
Als data-gedreven marketeer weet Danny als geen ander hoe je je energie thuis kunt managen. Zo laadt hij z’n elektrische fiets op als de zon schijnt. Dankzij zijn interesse in duurzaamheid en techniek kan hij je alles vertellen over een slimme, duurzame woning.
bij veel zon vallen mijn zonnepanelen om de paar minuten uit. ik heb de netspanning gemeten die is 244 volt als hij uitvalt . ik heb een 1 fase omvormer in mijn garage hangen . en deze is aan gesloten op de 380 zekeringskast in deze garage. deze 380 kabel gaat vanuit de garage naar de meterkast in huis. wat moet er gebeuren om deze stroomuitval te beperken.
Waar heb je gemeten, in de meterkast of bij de omvormer?
Hey reubsaet,
Waar meet je die 244? Bij de meterkast? Zegt de slimme meter dit? Wat goed is om te doen is kijken wat de spanning aan de kant van de omvormer is. Afhankelijk daarvan zijn er misschien wel wat dingen te verbeteren.