Tijdens prinsjesdag zijn de nieuwe overheidsplannen gepresenteerd, waarbij er ook voor groene nerds het een en ander verandert. In dit artikel delen we de belangrijkste veranderingen: van de nieuwe belasting op stroom en gas tot de impact op warmtepompen, duurzame investeringen en elektrisch rijden. Here we go!
Liever kijken of luisteren?
Kijk de podcast via YouTube
Of luister via je favoriete podcastspeler.
Het energieplafond vervalt
Vanaf 2024 vervalt het voor de energiecrisis ingestelde energieplafond. Dit lag al in de lijn der verwachtingen. De energieprijzen zijn inmiddels voor een aanzienlijk deel hersteld. Hierdoor is de maatregel minder nodig. Om huishoudens de helpen die alsnog in de problemen komen met de energierekening, wordt er een extra belastingschijf geïntroduceerd.
Stroom wordt goedkoper, gas wordt duurder
De energiebelasting verandert in 2024: de belasting op gas neemt toe, en die van stroom af. Mooi in lijn met het stimuleren van duurzame energie.
Dit jaar was de energiebelasting op stroom nog 12,60 eurocent. Die daalt volgend jaar naar 10,88 cent. Da’s best een significante daling. Daar komt boven op dat de komende jaren de belasting op stroom verder zal gaan dalen. In 2030 moet de belasting op stroom nog maar 6,59 eurocent bedragen. Dat komt dicht in de buurt van een halvering van de huidige energiebelasting op stroom.
Daar tegenover staat dat de energiebelasting voor gas juist toeneemt. De belasting inclusief btw stijgt van € 0,59266 per kuub gas in 2023 naar € 0,70538 in 2024. Daarmee is de belasting op gas sinds 2018 verdubbeld.
Daarmee wordt stroom weer een stuk interessanter ten opzichte van gas. Dat is een mooie stimulans voor verdere electrificering, bijvoorbeeld door middel van hybride en full-electric warmtepompen.
Verder nieuw is dat er nieuwe schijven worden toegevoegd voor zowel gas als elektriciteit. De schijven zien er vanaf 2024 als volgt uit (zie tabel). De prijs in schijf 1 is nu nog gelijk aan die van schijf 2. Maar het geeft de overheid knoppen om aan te draaien voor in de nabije toekomst. Door de 1e schijf goedkoper te maken stimuleer je energiebesparende maatregelen.
| Energiebelasting op elektriciteit 2024 | eurocent per kilowattuur |
| 1e schijf (0-2.900) – nieuw | 10,880 |
| 2e schijf (2.900-10.000) | 10,880 |
| 3e schijf (10.000-50.000) | 9,034 |
| 4e schijf (50.000-10 miljoen) | 3,945 |
| 5e schijf (> 10 miljoen) | 0,187 |
Ook voor gas komt er een belastingschijf bij, en blijft het tarief in eerste instantie nog hetzelfde:
| Energiebelasting op aardgas 2024 | eurocent per kubieke meter |
| 1e schijf (0 – 1.000) – nieuw | 58,296 |
| 2e schijf (1.000-170.000) | 58,296 |
| 3e schijf (170.000-1 miljoen) | 22,376 |
| 4e schijf (1-10 miljoen) | 12,858 |
| 5e schijf (> 10 miljoen) | 4,891 |
Accijns op benzine gaat niet omlaag
Een Kamermeerderheid wil de tijdelijke accijnsverlaging voor benzine verlengen. De accijnsverlaging was ingesteld vanwege de prijsstijging veroorzaakt door de energiecrisis. Het wordt politiek gepresenteerd als een noodzakelijke maatregel “zodat verpleegsters en docenten nog met de auto naar werk kunnen komen”. Maar feitelijk profiteren met name de hogere inkomens hiervan. Zonde dat fossiele brandstoffen op deze manier onnodig extra gesubsidieerd worden.
Elektrisch rijden wordt duurder
Een teleurstellende wijziging is dat elektrisch rijden duurder zal worden. Dit is te wijten aan de herziening van de belastingstructuur voor elektrische voertuigen. Tot op heden waren elektrische auto’s vrijgesteld van bepaalde wegenbelasting, dit houdt vanaf 2026 op. In 2025 ga je alvast 25 procent van de wegenbelasting betalen. Daardoor ga je als EV-rijder fors betalen. Elektrische auto’s zijn vanwege de batterij relatief zwaar. Omdat het gewicht van de auto de hoogte van de belasting bepaalt, ben je als ev-rijder duur uit. Voor een Tesla Model 3 ga je meer dan 1.000 euro per jaar betalen.
Dit is in negatieve zin opvallend omdat het nog bepaald niet hard gaat met elektrische auto’s. Hoewel er subsidie is voor het aanschaffen van een elektrische auto worden die dit jaar nog maar weinig gebruikt. Volgend jaar gaat de subsidie minder worden. Voor gebruikte elektrische auto’s bedraagt de subsidie dan € 2.000, terwijl voor nieuwe elektrische auto’s een subsidie van maar liefst € 2.550 (nu nog € 2.950) beschikbaar is.
[update 22 oktober 2023]
De subsidie voor elektrische auto’s gaat toch niet achteruit in 2024. De subsidie voor nieuwe elektrische auto’s blijft € 2950, schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer.
Het plan is nu bovendien om na 2025 niet alleen met de korting op wegenbelasting maar ook met de aanschafsubsidie te stoppen. Dat ziet er niet rooskleurig uit voor de adoptie van EV’s. Hopelijk wijzigt men hier de koers, en neemt het bijvoorbeeld de CO2-uitstoot mee in de berekening van de wegenbelasting.
Belasting op vermogen verandert: de gevolgen voor duurzame beleggingen
Een significante verandering in het belastingstelsel is de herziening van Box 3. Voorheen werd vermogen in Box 3 belast op basis van een fictief rendement, wat voor sommige belastingbetalers als onrechtvaardig werd beschouwd. In plaats van een fictief rendement op spaargeld, wordt het feitelijke rendement op beleggingen belast. Hierdoor worden sparen en beleggen op een meer evenwichtige manier behandeld in termen van belastingdruk. Onder de aanname dat beleggen meer rendement oplevert dan sparen, zal beleggen zwaarder worden belast dan sparen. Het zal nog wel even duren voor het zover is.
Duurzame beleggingen en investeringen zullen worden behandeld als spaargeld en zullen daarom lager worden belast. Voor de nieuwe belastingheffing over vermogen in box 3 vallen groene spaartegoeden onder spaargelden en de groene beleggingen onder overige bezittingen. Je mag de belastingvrijstelling (heffingsvrije vermogen) eerst in mindering brengen op de groene beleggingen.
Hybride warmtepomp vanaf 2026 niet meer verplicht
Het was eerder dit jaar groot nieuws. Iedereen die vanaf 2026 zijn cv-ketel vervangt moest verplicht aan de hybride warmtepomp. Maar toen kwam prinsjesdag.
De aangekondigde maatregel is flink afgezwakt. Deze verplichting geldt niet meer voor iedereen. Het is nu afhankelijk van de terugverdientijd van de warmtepomp. Deze moet binnen 7 jaar terug te verdienen zijn. Zo niet, dan is het niet verplicht. Ook als je geen ruimte hebt in je woning of in een appartement woont val je buiten de verplichting. Volgens een berekening van Milieucentraal geldt voor het gros van de Nederlandse woningen – zo’n 90 procent – dat een warmtepomp niet binnen de gestelde zeven jaar wordt terugverdiend. Dat komt onder andere omdat Nederlanders door de hogere energieprijzen zuiniger zijn geworden en isolatiemaatregelen hebben genomen. Bovendien zijn de gasprijzen inmiddels weer flink gedaald.
Nevertheless is het kapot gaan van je cv-ketel wel het ideale moment om te switchen naar een warmtepomp. Joanneke de Jongh van Milieu Centraal zegt dat de warmtepomp in bijna alle gevallen uiteindelijk geld oplevert. “Ook als de terugverdientijd langer is dan zeven jaar, en je niet onder de verplichting zou vallen, is een warmtepomp financieel voordelig. Een warmtepomp gaat zo’n vijftien jaar mee, dus stel dat je hem in tien jaar terugverdient. Dan zijn die laatste vijf jaar pure winst.“
Daarnaast is het natuurlijk de duurzame keus. De Jongh: “Los van het financiële plaatje, bespaar je met een hybride warmtepomp zo’n 30 procent op je CO2-uitstoot voor verwarmen. En dat wordt met de vergroening van de stroomopwek in Nederland nog meer. Je koopt een warmtepomp dus in eerste plaats om jouw steentje bij te dragen aan het klimaat.“
EIA, MIA en VAMIL worden verlengd tot 2028
Ten slotte is er goed nieuws voor bedrijven, ondernemers en zzp’ers die investeren in groene technologieën. De Energie-investeringsaftrek (EIA), Milieu-investeringsaftrek (MIA) en Willekeurige Afschrijving Milieu-investeringen (VAMIL) zijn allemaal verlengd tot 2028. Deze regelingen bieden financiële voordelen voor bedrijven die investeren in duurzame en milieuvriendelijke technologieën. Dit is onder andere interessant als je zakelijk met subsidie een batterij wilt aanschaffen. Ook voor de aanschaf van zonnepanelen kun je gebruik maken van deze subsidie.
Als data-gedreven marketeer weet Danny als geen ander hoe je je energie thuis kunt managen. Zo laadt hij z’n elektrische fiets op als de zon schijnt. Dankzij zijn interesse in duurzaamheid en techniek kan hij je alles vertellen over een slimme, duurzame woning.
Wat betreft het slim sturen van het moment waarop warmtepomp(boilers) de meeste energie verbruiken, is het een goed idee om bij aanschaf ook te kijken naar functionaliteit van de warmtepomp zelf. Zo heeft Nibe bijv. Smart Price Adaption die er voor zorgt dat de meeste energie verbruikt wordt wanneer de uurprijzen het laagst zijn, zónder op comfort in te leveren.
Hear hear!
Nibe loopt hier mee voorop.
Daarnaast zijn er een hoop merken warmtepompen die aan te sturen zijn om dit te doen. Maar daar moet je zelf het werk doen om te sturen op dynamische prijzen. Nibe laat zien hoe het moet. Hoorde laatst dat er al meer merken zijn die dit doen, maar daar moet ik nog eens in duiken.
[22 oktober 2023]
Update van de plannen: de subsidie voor nieuwe elektrische auto’s zal in 2024 toch niet dalen naar 2550 euro en blijft 2950 euro, schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) aan de Tweede Kamer. Zij vindt het zorgelijk dat de animo voor de subsidie aan het afnemen is onder particulieren. Veranderingen in de motorrijtuigenbelasting en de inflatie maken het financieel minder gunstig om een elektrische auto te bezitten. https://www.bnr.nl/nieuws/mobiliteit/10527279/subsidie-voor-elektrische-auto-niet-omlaag