Van het gas af met een full-electric warmtepomp? Dit komt er bij kijken

Je wilt van je cv-ketel en gas af en duurzaam gasloos wonen met een volledig elektrische warmtepomp. Maar kan je dat wel met jouw woning? En welke warmtepomp moet je hebben? En wat zijn de kosten? In dit artikel en bijbehorende podcast helpen we jou daarbij!

Wel of geen volledig elektrische warmtepomp?

Een warmtepomp. Je kunt er niet meer omheen. Maar moet je nu zelf al de overstap maken van je ouderwetse cv-ketel naar een warmtepomp? Hoewel het aanschaffen van een warmtepomp steeds aantrekkelijker wordt, is de prijs van een warmtepomp niet mals. Er kunnen verschillende redenen zijn om over te schakelen naar een warmtepomp:

• De cv-ketel is aan vervanging toe
• Je vindt duurzaamheid belangrijk
• Je woont in een wijk die van het gas af gaat
• Je wilt de kosten van je maandelijkse energierekening verlagen
• Je wilt gebruik maken van de subsidie voor de aanschaf van een warmtepomp

Het zijn allemaal valide redenen. Gas wordt steeds duurder. Daarnaast wil de overheid de overstap van een cv-ketel naar de warmtepomp stimuleren door middel van subsidie. Met een warmtepomp beperk je je CO2-uitstoot. Met een volledig elektrische warmtepomp kun je zelfs gasloos wonen.

Om je te helpen bij die keuze lanceren Aljo en Yuri de podcastserie Expeditie Gasloos. Expeditie Gasloos wordt dé gids voor jouw route naar een gasloze woning. Yuri en Aljo nemen je mee langs alle overwegingen en vertellen je waar je aan moet denken. Expeditie Gasloos luister je op Apple Podcasts, Spotify of YouTube.

Liever kijken of luisteren?

Om wijs te worden over de wereld van volledige elektrische warmtepompen en gasloos wonen is Yuri Pelser te gast bij Aljo en Danny in de Groene Nerds. Kijk de aflevering via YouTube:

Of luister via Spotify of je favoriete podcastspeler.

Uitdaging 1: Je woning moet er klaar voor zijn

Zelf woon ik in een wijk die voor 2030 van het gas af moet. Vandaar dat ik me de afgelopen tijd heb ondergedompeld in de wereld van warmtepompen.

De eerste belangrijke vraag is of je woning geschikt is voor een volledig elektrische warmtepomp. In het kort komt het er op neer dat je efficiënte woning moet hebben. Als er veel warmte uit je huis verloren gaat, zul je een hele krachtige warmtepomp nodig hebben die flink in de papieren loopt. Daarom wordt altijd geadviseerd om eerst je huis te verduurzamen voordat je een warmtepomp gaat plaatsen.

Om te bepalen of je woning klaar is voor gasloos wonen, kun je hem aan deze checklist onderwerpen. Allereerst de belangrijkste technische voorwaarden:

1. Isolatie
   Een goed geïsoleerde woning is essentieel voor een efficiënte werking van een warmtepomp. Een warmtepomp werkt het beste in een woning met goede dak-, muur- en vloerisolatie. De ramen zijn van HR++ glas (dubbel glas) of HR+++ glas (triple glas).
2. Warmteafgifte
   Het verwarmingssysteem van je woning moet geschikt zijn voor een warmtepomp. Vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren zijn goed geschikt om te combineren met een warmtepomp. Zij zijn gemaakt om geleidelijk warmte af te geven. Dat wil niet zeggen dat je met gewone radiatoren geen warmtepomp kunt nemen. De radiatoren moeten groot genoeg zijn om de woning te kunnen verwarmen. Soms is het nodig om een aantal convectoren te vervangen of bij te plaatsen.

Prettig maar niet noodzakelijk: zonnepanelen

Met een elektrische warmtepomp valt je gasverbruik weg, maar neemt je stroomverbruik toe. Daarom zijn zonnepanelen extra interessant als je een full electric warmtepomp in huis wilt halen. Met zonnepanelen wek je zelf stroom op en bespaar je op de maandelijkse energierekening. Zonnepanelen verdien je momenteel veel binnen 5 tot 7 jaar terug.

Uitdaging 2: Praktische zaken

Er zijn ook een aantal praktische zaken die van belang zijn:

1. Voldoende ruimte in je woning
   Warmtepompen nemen ruimte in. Warmtepompen hebben doorgaans een buitenunit en een binnenunit. Daarnaast is er een buffervat nodig, waar verwarmd water wordt opgeslagen zodat er direct warm water is zodra je wilt gaan douchen. Zo’n voorraadvat neemt al gauw een ruimte van 60 bij 60 cm in, en zo’n 180 cm hoog. Die neemt dus ook flink wat ruimte in. Innovatieve warmtepompen spelen hier op in met vernieuwende form factors, zoals de Blackbird, een warmtepomp voor platte daken.
2. Er is buiten huis voldoende ruimte
   Warmtepompen hebben ook een buitenunit. Die ziet er uit als de buitenunit van een airco. Die moet je ergens kwijt kunnen. Ook loopt er een leiding van de binnenunit naar de buitenunit. Deze moet je ook ergens kwijt kunnen. Naast de fysieke ruimte, is de plaatsing van de buitenunit ook belang voor het geluid. Warmtepompen maken geluid, dus je kunt hem niet direct aan de erfgrends plaatsen. Vaak zie je dat de buitenunit op een uitbouw wordt geplaatst.

Om je te helpen bij die keuze lanceren Aljo en Yuri de podcastserie Expeditie Gasloos. Expeditie Gasloos wordt dé gids voor jouw route naar een gasloze woning. Yuri en Aljo nemen je mee langs alle overwegingen en vertellen je waar je aan moet denken. Expeditie Gasloos luister je op Apple Podcasts, Spotify of YouTube.

Verschillende vormen warmtepompen

Monoblock vs. split-unit

Zodra je je verdiept in warmtepompen lees je al snel over split-unit en monoblock. Wat is het verschil tussen deze twee vormen? Een monoblock warmtepomp heeft alle belangrijke onderdelen in één buitenkast. Het vermogen is lager en wordt vaak gebruikt voor kleine ruimtes of zuinige woningen. Een split-unit warmtepomp heeft twee delen, een binnen- en een buitenunit, en kan worden gebruikt om zowel individuele kamers als hele gebouwen te verwarmen of koelen. Een groot voordeel van een monoblock is dat je dus minder ruimte in je woning nodig hebt. Voorwaarde voor een monoblock is dat je een zuinige woning moet hebben. Daarnaast liggende kosten van een monoblock warmtepomp hoger.

Bijzondere vormen

Laten we wel wezen: warmtepompen zijn niet mooi. Het liefst wil je de buitenunit zo mooi mogelijk wegwerken of buiten het zicht plaatsen. Er zijn steeds meer innovatieve warmtepompen die hier op inspelen. De voorbeeld is de Blackbird, een warmtepomp die speciaal bedoeld is voor platte daken.

Daarnaast zijn er warmtepompen die speciaal ontwikkeld zijn om op het dak te plaatsen en er uit zien als een schoorsteen, zoals de Nefit Bosch AWR (Air Water Rooftop).

Alternatief: bodemwarmtepomp of PVT-panelen

Daar waar een normale warmtepomp de warmte uit de buitenlucht haalt, onttrekt een bodem- of grondwarmtepomp de warmte uit de bodem. Voor de aanleg van de bodembron worden er diepe gaten in de grond geboord. Hiervoor heb je voldoende ruimte nodig in je tuin en je tuin moet toegankelijk zijn voor de aanleg van de bron. Grondwarmtepompen hebben een hoger rendement en gebruiken minder stroom. Je hebt daarnaast geen gedoe met geluid en nemen geen ruimte in/aan je woning in beslag. Daarnaast hebben ze een langere levensduur. Het grote nadeel is dat de kosten van een bodemwarmtepomp aanzienlijk hoger zijn, vaak enkele tienduizenden euro’s.

Een warmtepomp kan ook warmte halen uit panelen op het dak: PVT-panelen. Deze panelen wekken stroom op én halen warmte uit het zonlicht en de buitenlucht. Je hebt wel voldoende ruimte nodig op het dak. Daarnaast komt er binnen een binnenunit en omvormer te staan. PVT-panelen zijn alleen geschikt voor woningen die al zuinig zijn omdat het vermogen relatief laag is. Panelen zien er fraaier uit dan een buitenunit en produceren geen geluid. Je moet uiteraard wel over vrije plek op je dak beschikken. Daarnaast zijn de kosten iets hoger dan een normale warmtepomp. Maar daar tegenover staat geen geluid en dat er geen plek nodig is voor een buitenunit.

Kosten en subsidie volledig elektrische warmtepomp

Een full electric warmtepomp met buitenunit kost zo’n 11.000 a 15.000 euro. Er is subsidie beschikbaar voor de aanschaf van een warmtepomp. Daarmee verlaag je het aankoopbedrag met zo’n 3.000 tot 4.500 euro.

Hoeveel je bespaart hangt sterk van je woning af. Mijn gasverbruik is zo laag, dat ik zelf een terugverdientijd van ongeveer 15 jaar verwacht.

Waar plaats je een warmtepomp?

Naast de eerder genoemde praktische vereisten (genoeg ruimte binnen en buitenshuis), wil je een oplossing die er ook goed uit ziet. Je kunt een warmtepomp allereerst in je voor- of achtertuin plaatsen. Het nadeel is dat je er dan tegenaan kijkt. Gelukkig zien ze er steeds mooier uit.

Daarnaast zijn er op bv. Pinterest allerlei ‘hacks’ te vinden om de buitenunits op te fraaien.

Er wordt ook vaak gekozen om de warmtepomp op de uitbouw of garage te plaatsen. Groot voordeel is dat je er minder tegenaan kijkt. Je kunt er dan alsnog voor kiezen om er een ombouw om heen te plaatsen, zodat het er fraaier uitziet.

Daarnaast komen er steeds meer warmtepompen beschikbaar die je op het dak kunt plaatsen, zoals de eerder genoemde Blackbird (platte daken) en de Nefit Bosch AWR (schuine daken).

Een bepalende factor voor de locatie, is waar de binnenunit zich bevindt. Als de buiten- en binnenunit dicht bij elkaar staan, is er minder leiding nodig en is er minder warmteverlies. Bij een binnenunit op zolder wordt het praktischer om de buitenunit op het dak of een uitbouw of garage plaatsen. Staat de binnenunit beneden, bv. in de garage, dan is een plaatsing in de tuin of op het dak van de garage interessant.

Nu kopen of wachten?

In onze wijk, waar we dus van het gas af gaan, is de grote vraag onder de bewoners of je nu al een warmtepomp moet aanschaffen of dat je beter kunt wachten. De aanname is vaak dat dankzij technologische innovatie de performance van warmtepompen snel zal verbeteren, en je beter kunt wachten. Zoals Yuri in de podcast vertelt, is dat niet heel realistisch. De technologie van warmtepompen bestaat al jaren, de technologie lijkt erg op die van een airco. Er zal zeker innovatie zijn, maar dit zit hem wellicht meer in de vorm dan in dat de performance nu heel snel zal toenemen.

Twijfel je over een warmtepomp? En welke kun je dan het beste nemen?

Er komt enorm veel kijken bij de keuze voor een warmtepomp. Hoe zuinig je woning is, bepaalt voor een groot deel de mogelijkheden die je hebt. Daarnaast zijn er allerlei verschillende type warmtepompen waar je uit kunt kiezen met uiteenlopende prijskaartjes. Maar ook bij de installatie zijn er allerlei overwegingen voor waar je hem wilt plaatsen.

Om je te helpen bij die keuze lanceren Aljo en Yuri de podcastserie Expeditie Gasloos. Expeditie Gasloos wordt dé gids voor jouw route naar een gasloze woning. Yuri en Aljo nemen je mee langs alle overwegingen en vertellen je waar je aan moet denken. Expeditie Gasloos luister je op Apple Podcasts, Spotify of YouTube.