Jarenlang was het voor bezitters van zonnepanelen een aantrekkelijke regeling: de salderingsregeling. Simpel gezegd betekende dit dat de stroom die men met zonnepanelen opwekte en terugleverde aan het net, volledig werd weggestreept tegen de stroom die men op andere momenten van het net verbruikte. De energiemeter liep als het ware terug, wat zonnepanelen financieel bijzonder gunstig maakte.
Maar aan deze regeling komt een einde. Dit roept bij veel zonnepaneelbezitters en mensen die overwegen ze aan te schaffen, de nodige vragen op: “Zijn mijn zonnepanelen nog wel rendabel?”, “Wat gebeurt er met de stroom die ik straks ‘over’ heb en teruglever aan het net?”. Dit artikel, geïnspireerd door de inzichten en berekeningen uit de podcastaflevering ‘Zonnepanelen voor gevorderden‘ van De Groene Nerds , duikt dieper in een van de meest besproken oplossingen voor deze nieuwe situatie: de thuisbatterij. Is een thuisbatterij hét antwoord nu het salderen verdwijnt?
De nieuwe realiteit: zelf gebruiken
Met het verdwijnen van de salderingsregeling verandert er fundamenteel iets in de wereld van zonne-energie voor particulieren. Het wordt financieel veel minder aantrekkelijk om opgewekte stroom terug te leveren aan het elektriciteitsnet. De vergoedingen die energiebedrijven bieden voor teruggeleverde stroom zullen drastisch dalen. Greenchoice gaat vanaf 2027 nog slechts 0,25 eurocent per kilowattuur (kWh) te betalen voor stroom die aan het net wordt teruggeleverd. Vergelijk dit eens met de prijs die men betaalt voor stroom die van het net wordt afgenomen, bijvoorbeeld 25,2 eurocent per kWh. Het verschil is enorm.
Terugleveren levert zodoende bijna niks meer op. Het draait allemaal om zelfconsumptie. Elke kilowattuur zonnestroom die je zelf direct verbruikt, levert een directe besparing op. Je hoeft die dure stroom immers niet van het net te kopen. De focus komt dus volledig te liggen op het maximaliseren van de zelfconsumptie: het percentage van de eigen opgewekte zonnestroom dat men daadwerkelijk zelf in huis gebruikt.
De thuisbatterij als oplossing
Wat doet een thuisbatterij nu precies? Simpel gezegd slaat een thuisbatterij de zonnestroom op die je overdag opwekt, maar op dat moment niet direct in huis verbruikt. Deze opgeslagen energie kan je dan ‘s avonds, ‘s nachts of op andere momenten waarop de zon niet schijnt, gebruiken. In dit artikel ligt de focus op de zogenaamde “zonnestroom modus” of “nul-op-de-meter” modus. In deze modus laadt de batterij op met het overschot aan eigen zonne-energie en levert deze stroom terug aan het eigen huishouden wanneer de zonnepanelen niet genoeg produceren of wanneer het verbruik hoger is dan de opwek.
Het hoofddoel van een thuisbatterij in deze context is helder: meer van de eigen, goedkope en groene zonnestroom zelf gebruiken. Door de zelf opgewekte stroom op te slaan en op een later tijdstip te verbruiken, verhoogt men de zelfconsumptie aanzienlijk en hoef je minder dure stroom van het elektriciteitsnet af te nemen.
De grote vraag: wat levert een zonnestroom thuisbatterij op?
Om een concreet beeld te krijgen van wat het oplevert, nemen we de HomeWizard thuisbatterij als voorbeeld en berekenen we de business case. Deze batterij is specifiek ontworpen met het doel de zelfconsumptie te verhogen.
De HomeWizard thuisbatterij heeft een nominale capaciteit van 2,7 kWh. Een belangrijk detail is echter het energieverlies dat optreedt bij het laden en ontladen, de zogenaamde Round Trip Efficiency (RTE). Hierdoor houdt men praktisch gezien ongeveer 2,2 kWh aan bruikbare energie over. De podcast rekent met een RTE van 80% tot 85%. Maurice van HomeWizard lichtte in de podcast toe dat dit verliespercentage normaal is bij het relatief lage vermogen waarmee een dergelijke batterij vaak opereert ten behoeve van zelfconsumptie. De aanschafprijs van deze batterij bedraagt €1.400.
Voor de berekening zijn de volgende verwachte energieprijzen gehanteerd (uitgaande van een vast contract bij Greenchoice vanaf 2027, zoals gebruikt in de podcast):
- Stroom inkopen van het net: 25,2 eurocent per kWh.
- Vergoeding voor terugleveren aan het net: 0,25 eurocent per kWh.
De besparing per volledig geladen en vervolgens volledig gebruikte batterijlading is het verschil tussen de dure inkoopstroom en de lage terugleververgoeding. Dit komt neer op 25,2 eurocent – 0,25 eurocent = 24,95 eurocent per kWh. Met een praktische capaciteit van 2,2 kWh betekent dit een besparing van 2,2 kWh * €0,2495 = €0,5489, afgerond €0,55 per dag dat de batterij volledig wordt benut.
Een cruciale factor is het aantal dagen per jaar dat de batterij volledig kan worden opgeladen met zonne-energie. Gebaseerd op data van het jaar 2024 en een zonnepaneelinstallatie van 5000 Wattpiek (Wp) gericht op het zuiden, schat de podcast dat dit op ongeveer 270 dagen per jaar mogelijk is. Dit komt neer op 74% van de dagen van het jaar. Dit aantal varieert uiteraard sterk per seizoen.
Tabel : Aantal dagen in het jaar waar er na de gebruikelijke zelfconsumptie genoeg stroom wordt opgewekt om de batterij vol op te laden
| Maand | Aantal dagen met genoeg opwek |
|---|---|
| Januari | 15 |
| Februari | 9 |
| Maart | 26 |
| April | 26 |
| Mei | 31 |
| Juni | 30 |
| Juli | 31 |
| Augustus | 31 |
| September | 29 |
| Oktober | 22 |
| November | 14 |
| December | 6 |
| Totaal | 270 |
De jaarlijkse besparing komt dan uit op 270 dagen * €0,55 per dag = €148,50 per jaar. Met een aanschafprijs van €1.400 leidt dit tot een terugverdientijd van €1.400 / €148,50 per jaar = 9,5 jaar.
Een belangrijke kanttekening bij deze terugverdientijd is dat het hier gaat om de terugverdientijd van de batterij zelf. Het is een extra investering bovenop de zonnepanelen. Men moet dit niet dubbel tellen of ervan uitgaan dat de zonnepanelen hierdoor ineens sneller zijn terugverdiend. Pas na deze 9,5 jaar begint men echt extra te “verdienen” aan de combinatie van zonnepanelen en batterij.
Hieronder nogmaals de cijfers in tabelvorm:
| Kenmerk | Waarde |
|---|---|
| Aanschafprijs | €1.400 |
| Nominale capaciteit | 2,7 kWh |
| Praktische capaciteit (80% RTE) | 2,2 kWh |
| Stroomprijs inkoop (2027) | €0,252 / kWh |
| Vergoeding terugleveren (2027) | €0,0025 / kWh |
| Besparing per volle lading | €0,55 |
| Geschat aantal laaddagen/jaar | 270 dagen (74%) |
| Jaarlijkse besparing (ideaal) | €148,50 |
| Terugverdientijd (ideaal) | 9,5 jaar |
| Jaarl. besparing (80% benut) | €118,80 |
| Terugverdientijd (80% benut) | 11,8 jaar |
Kanttekeningen: de berekende terugverdientijd is sterk afhankelijk van aannames, met name over het aantal “perfecte dagen” waarop de batterij zowel volledig wordt opgeladen als volledig wordt benut. De realiteit kan hiervan afwijken door individuele verbruikspatronen en weersinvloeden. De genoemde 270 laaddagen zijn gebaseerd op een specifieke zonnepaneelinstallatie (5000 Wp op het zuiden) en een specifiek jaar (2024). Andere installaties of jaren met meer of minder zon zullen andere resultaten opleveren. Het daadwerkelijke verbruik van de opgeslagen energie hangt af van het huishoudelijk verbruikspatroon gedurende de avond en nacht. Als men structureel minder dan 2,2 kWh verbruikt, zal de besparing per dag lager uitvallen. De gepresenteerde businesscase is dus een model; individuele resultaten zullen variëren.
Hoeveel groot moet je batterij zijn?
Er bestaat geen standaardantwoord op de vraag hoeveel batterijcapaciteit men nodig heeft. De ideale grootte van een thuisbatterij hangt sterk af van individuele factoren, met name de hoeveelheid stroom die men ‘s avonds en ‘s nachts verbruikt, en de hoeveelheid stroom die men overdag gemiddeld overhoudt na direct verbruik.
Een concrete tip die expert Maarten Oostrum van FYXN in de podcast gaf, is de volgende: “Kijk een half jaar lang wat je verbruik per dag is, en wat je opwekt, en kijk wat je in 24 uur nodig hebt om te overbruggen. Dat is je capaciteit die je nodig hebt.”.
De HomeWizard batterijen bieden hierin flexibiliteit doordat ze stapelbaar zijn. Een batterij van 2,7 kWh kan een goed begin zijn. Mocht blijken dat er meer capaciteit nodig is, dan kan men overwegen een tweede batterij te plaatsen, resulterend in een totale capaciteit van 5,4 kWh.
Het kiezen van de juiste batterijcapaciteit is een cruciale optimalisatieslag. Een te kleine batterij betekent dat men niet al het zonne-overschot kan opslaan, waardoor een deel alsnog tegen een lage vergoeding aan het net wordt geleverd. Een te grote batterij daarentegen zal op veel dagen niet volledig worden benut, omdat het zonne-overschot kleiner is dan de capaciteit, of omdat het avond- en nachtverbruik lager is dan de opgeslagen energie. Het advies van Maarten Oostrum om de eigen energie-data (opwek, verbruik, momenten van overschot en tekort) te analyseren, is daarom essentieel om een capaciteit te vinden die goed aansluit bij het individuele profiel en zo de economische efficiëntie van de batterij maximaliseert.
Conclusie: de thuisbatterij, iets voor jou?
De voordelen zijn duidelijk: een thuisbatterij verhoogt de zelfconsumptie van zonnestroom aanzienlijk. Dit wordt financieel steeds gunstiger naarmate de vergoeding voor teruglevering daalt. Je gebruikt meer van de eigen, groene stroom en het kan bijdragen aan een gevoel van onafhankelijkheid. Daartegenover staan de nadelen en overwegingen: het is een extra investering. Voor de als voorbeeld genomen HomeWizard batterij ligt de terugverdientijd, afhankelijk van de benutting, rond de 9,5 jaar. Dan is je batterij terugverdiend, maar heb je feitelijk nog niet de terugverdientijd van je zonnepanelen verkort. Dat begint daarna pas.
Dus, is de hamvraag beantwoord? Een thuisbatterij kan zeker een slimme zet zijn nu salderen stopt, vooral als het maximaliseren van de zelfconsumptie hoog op de agenda staat en als de niet-financiële voordelen (zoals Plezier, Prepper, Planet) zwaar wegen. Puur op basis van de huidige cijfers is het dus niet voor iedereen een absolute no-brainer.
Als data-gedreven marketeer weet Danny als geen ander hoe je je energie thuis kunt managen. Zo laadt hij z’n elektrische fiets op als de zon schijnt. Dankzij zijn interesse in duurzaamheid en techniek kan hij je alles vertellen over een slimme, duurzame woning.
Tja ik weet het niet, na de 9,5 jaar kan je ongeveer nog 5,5 jaar x € 148,- terugverdienen en dan zijn ze op, als je de geclaimde 15 jaar levensduur al red, ze gaan uiteraard uit van het meest gunstige scenario. Ik vind die investering voor nu nog veel te hoog.
*terugverdienen=verdienen