Transcript Podcast over duurzaamheid #16 met Wobbe van Zoelen

Onderstaande tekst is een transcript van de Podcast over duurzaamheid #16 met Wobbe van Zoelen van Anne&Max. Dit transcript is niet gecontroleerd op fouten en automatisch getranscribeerd met AI.

Deze transcriptie hoort bij de Podcast over duurzaamheid #16 – Vooruitstrevend en normgedreven ondernemen met Wobbe van Zoelen (Anne&Max)

Link naar de aflevering: https://doe-duurzaam.nl/podcast/vooruitstrevend-en-normgedreven-ondernemen-met-wobbe-van-zoelen-anne-max/.

Fijn dat je luistert naar de Podcast over duurzaamheid. De podcast waarin je denkers en doeners wordt over duurzaam leven, wonen en werken. Voordat we beginnen wil je altijd op de hoogte zijn van nieuwe afleveringen. Tik dan in Spotify op volg en in Apple Podcasts op abonneer. Je kunt je ook aanmelden voor dit nieuwsbrief over duurzaamheid. De link vind je in de shownotes. Of ga naar doe-duurzaam.nl om je direct aan te melden.

Vandaag heb ik een duurzaam gesprek met Wobbe van Zoelen, eigenaar en oprichter van Anne&Max Vandaag zitten we in de vestiging in Arnhem. Je hoort het nu al op de achtergrond. Het is lekker druk vandaag. En dit is een van de 28 vestigingen in Nederland. En deze locatie waar we nu zitten in Arnhem is net verbouwd en een stuk groter geworden. En in dat plekje zitten we nu gelukkig even rustig te praten.

Welkom, Wobbe. Leuk dat je te gast wil zijn in de podcast over duurzaamheid. Inmiddels heeft Anne&Max dus 28 vestigingen. Gisteren is er nog eentje geopend in Tilburg, hoorde ik net. Maar eigenlijk zijn het geen vestigingen, het zijn huiskamers. Ja, zo is het. En maar voordat we die diepte in gaan ingaan. Wie is Wobbe en waar komt Anne&Max vandaan? Ja, dank je. Dank je wel. Ontzettend leuk dat ik in deze podcast mag zitten. Ja, ik ben Wobbe en ik werk al 17 jaar aan Ander Max. En dat zal ook nog even doorgaan. Anne&Max is dus iets meer dan 17 jaar geleden ontstaan in Utrecht. Ik studeerde in Utrecht en daar heb ik een businessplan geschreven en dat plan heet Plan Anne. En 17 jaar geleden wilde ik al heel graag biologisch koffie hebben. Ik zal straks ook nog over de oorsprong vertellen. En in die zoektocht naar biologisch koffie kon ik die eigenlijk niet goed vinden op een kwalitatief niveau. Dus ik dacht ik moet daar iets mee. En toen kwam ik in contact met Max Havelaar. Dus ik schreef een mail aan hen waarin stond plan Anne en Max Havelaar. – Nou, die vraag kan ik wegstrepen. – Ja, dus vervolgens kreeg ik dat niet meer uit mijn hoofd. En dat komt ook omdat ik de interactie tussen mensen in een relatie ook heel leuk vind. Dus daar hebben we een heel, dat ging leven als een communicatie idee voor wat Anne en Max tegen elkaar zouden kunnen zeggen als we samen zouden werken in hun eigen koffiecafé. En zo is de naam Anne en Max eigenlijk ontstaan. Dus daar komt de naam vandaan. Dus het zeg maar het mooie van het duurzame zit eigenlijk al in de naam, omdat het van oorsprong ook van Max Haverlaar komt. Dus dat is het leuke daarvan. En waar komt de naam Anne vandaan? Anne is gewoon een stuk romantiek uit mijn hoofd. Ik vind de naam Anne gewoon heel mooi. Ja, zo simpel kan het ook zijn. Ja, ik kon heel moeilijk nadenken over merken en dat soort dingen. Ja, ja. Anne&Max. Ik moet ook wel zeggen dat ik echt ontzettend veel lelijke namen heb bedacht in die kruip, die allemaal op een lijstje zijn gekomen die het niet gehaald hebben. Dat is meestal het langste lijstje toch? Ja, verschrikkelijk. Hé, en dus dat 17 jaar geleden begonnen met een eigen… Eigen vestiging. Ik ben begonnen in Haarlem, dus ik wilde echt een huiskamer in de stad maken. Een plekje waar je elk moment van de dag op je gemak bent. In alle settingen van je leven die je hebt, dus ’s ochtends vroeg wakker worden, koffie meenemen, werken, elkaar ontmoeten, de krant lezen, boeken lezen, samen zijn. Al die aspecten, al die rollen die je hebt in je eigen leven, dat we voor al die rollen een plekje zouden kunnen creëren waar je gewoon heel even thuis bent, zeg maar, dat gevoel. gevoel en dat was de grote wens. Ja en dat duurzame ondernemen dat zit er dus eigenlijk al vanaf de max in. Dat zit er echt helemaal vanaf het begin in en dat betekent dat we meteen gingen werken met veel biologische producten die waren overigens niet goed beschikbaar 17 jaar geleden. Dus dat was echt lastig vinden. Dus dat had een aantal aspecten van hoe ga je met elkaar om. We werkte toen ook al met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Duurzaam producten, producten die direct van een boer komen. Heel bewust eten, gezond eten. Dat zit er altijd al in. En in het begin hebben we dat echt zo ingekleed. En dat vind ik echt van belang dat… Zeg maar, de gast is bij ons de gast. Dus het zijn onze zorgen om te zorgen dat de gasten goed bediend worden en zorgloos zijn. Dus wij leggen die verantwoordelijkheid niet bij de gasten. Dat is ook altijd een beetje een moeilijk aspect binnen wat we doen. Mensen willen natuurlijk weten wat we allemaal doen en hoe we het allemaal doen. Waar de product vandaan komen, dat is helemaal voor nu. Maar eigenlijk het moment dat ze bij ons zijn, het moment dat wij voor ze zorgen, is het moment dat zij zorgeloos moeten zijn. Want zij komen niet omdat ze honger hebben. Ze komen ook niet omdat ze per se willen weten waar ons product vandaan komt. Dat is een belangrijke bijreden. Maar ze komen omdat ze met elkaar willen praten, omdat ze de krant willen lezen, ze wakker willen worden en dat is onze taak om ze daarin te ontzorgen. Dus wij zien het als onze taak om te zorgen dat alle producten die op de achtergrond spelen dat die allemaal goed zijn. Dat we veel bio, biodynamisch, direct producten hebben zonder pesticiden, zonder kleur, of smaakstoffen die ook een goede oorsprong hebben. Ja dus eigenlijk kan ik hier naartoe komen, wat ik de afgelopen tijd natuurlijk sowieso, ik ken de andere Max al, de afgelopen tijd iets intensiever heb gedaan, want ik wist dat ik jou ging spreken. Ik dacht ik ga even marktonderzoek doen en dat bevalt dus dat is altijd goed. Maar dat merk je wel inderdaad van ja als je hier komt dan weet je gewoon dat het goed zit, maar dan heb ik wel meteen een hele vervelende vraag. Vandaar duurzaamheid het gezien vanuit het ontzorg zien er staat wel nog steeds vlees op het menu. Ja niet heel veel, maar ik hoorde van de week iemand mij toch toch nog vlees op het van het menu bestellen. Hoe rijm jij dat met met duurzaamheid en vlees op het menu? Nou kijk we zitten, je moet in het grote licht, je moet het in perspectief zien van van waar gaan we naartoe. Dus in de oorsprong van Anne&Max, wat ik al zei, zit die duurzaamheidsgedachte er heel goed in en wat voor ons belangrijk is, is dat die duurzaamheid hand in hand gaat met commercialiteit. Dat een concept, we kunnen echt alleen maar verschil maken in de wereld als we ook succesvol zijn. Dus dat betekent als we succesvol willen zijn, dat we een grote doelgroep willen aanspreken en als we die grote doelgroep willen aanspreken. Dat betekent dat we zeg maar moeten beginnen bij wat mensen kennen. En elke verandering begint bij wat je kent en daagt je dan uit om iets te doen wat beter voor jezelf is of leuker, mooier of goedkoper. Dus het beginpunt is voor mensen de dingen die zij kennen. Dus ik kan zeg maar in mijn eigen bubbel kijken en zeggen van nou in mijn bubbel is er niemand die vlees eet. Maar dit is niet hoe de wereld in elkaar zit. Dat is ook mijn bubbel. Ja, dat is hartstikke leuk. Ja, dat is een goede bubbel. Hartstikke gezellige bubbel. Maar dat is niet hoe de wereld in elkaar zit. Dus als je zegt dat je mensen, als je een verandering wil brengen, moet je beginnen bij het begin waar de mensen staan. En omdat we een grote doelgroep aanspreken, betekent dat dus ook dat we nog steeds vlees op de kaart hebben. Fantastisch vlees. Overigens, als in, ik zal het straks vertellen, En dat het beginpunt is voor mensen om een verandering aan te gaan. Dat wij ze uitdagen om met hen die verandering aan te gaan. Als ik nu het vlees van de kaart haal, betekent dat ik gewoon misschien wel 60% van mijn gasten wegstuur. Dus die zeggen van, jullie zijn niet welkom in deze huiskamer, want wij hebben niet een product wat jij als herkenning hebt voor wat jij als eten ziet. Dus je bent niet meer welkom. Nou dat is niet hoe wij in elkaar zitten. Dus wij zeggen oké iedereen is welkom en we gaan samen met hen die transitie aan. Die transitie duurt dan wat langer. Maar ja ik kijk er ook naar iets anders naartoe want ik ben mijn hele leven al vegetariër en vegetarisch en dit bedrijf is nu 17 jaar en we kunnen heel sceptisch zijn over welke veranderingen er allemaal moet gebeuren in de wereld en die zijn er ook heel veel. Maar als je al ziet wat er in die 17 jaar gebeurd is dan denk ik nou we zijn behoorlijk goed onderweg en dat mis ik nog wel eens in die hele discussie. Van al die noodberichten dat het allemaal zo slecht gaat en dat ja maar vroeger moest ik naar de supermarkt en was er een mini schapje met vegetarische producten. Als het er al was. En het was meestal ook nog niet eens lekker. Ik ben opgevoed met een met een diepgroene biologische winkel nou daar zou je je eerst veiligheid naar toe sturen en tegenwoordig is er zo veel te krijgen zo vegetarisch op biologisch vlak super lekker super mooi dus we hebben een sterrenrestaurant in Nederland bij Nijmegen die helemaal vegan koopt. Er zijn zoveel fantastische dingen die gebeuren. Het is stap voor stap steeds vooruit. Zijn ze echt ook vanuit gedragsverandering denk ik. Zeker. Is dat ook je achtergrond, je studie gedragsverandering? Nee, marketing, maar dat is ook een soort gedragsverandering. Ja, dan weet je er wel wat van af. Nee, precies, hier wel, gewoon een marketeer aan tafel. Lekker. De tweede bubbel waarin we lekker rond kunnen drijven. Maar hoe verleid je dan mensen om toch dat vlees op het menu links te laten liggen? Het staat er wel op, het staat er heel klein op. Lukt dat? Nou, ja, maar dat lukt zeker. Kijk, het is begonnen natuurlijk… Toen we begonnen, toen was het nog helemaal niet de vraag of je wel… want die duurzaamheidsgedachte was er ooit niet. Dat klinkt een beetje gek. Maar toen we begonnen was de vraag van duurzaam is de stap naar biologisch. Ja. Nu is duurzaam de stap naar naar plantaardig. Daar moet ik ook nog wel even over zeggen. In Nederland denken we dat de stap alleen plantaardig is. Dat is in grotere schaal is dat denk ik niet zo. Omdat er zijn drie stromen. Stroom 1 zijn mensen die helemaal naar plantaarden gaan. Stap 2 zijn mensen die naar een mixvorm gaan van steeds meer vegetarisch. En stap 3 is, wat we vaak missen, is dat er nog een hele stroom komt aan kweekvlees. Dus er zijn nu mensen die denken, over tien jaar zijn we allemaal vegans. geloof ik helemaal niks van. Over tien jaar zijn er mensen die zijn helemaal vegan en zijn mensen die eten waarschijnlijk weer net zoveel vlees als tien jaar geleden, maar dan duurder. Dus die moeten we nog even in ons gedachte houden dat die er ook is. Dus ja, helaas ziet de wereld weer wat grijzer uit dan zwart of wit. – Dat is wel het enige wat ze denken. – Nee, jammer hè. – Dat is wel goed. Maar dat is ook de nuance. Dus hoe verleiden we mensen? Nou ik heb ooit een voordracht gehad van Wubbo Ockels en die vond ik super inspirerend omdat hij echt een visie had over hoe de wereld zou moeten veranderen omdat hij de wereld van grote afstand had gezien en daarin zag hoe kwetsbaar ons planeet is en vervolgens is hij daar veel over gaan denken en hij heeft allerlei projecten bedacht waarbij je een verandering, een duurzame verandering zou willen creëren. En zijn stelling was dat niemand wil consuminderen. Het is niet aan de mens gegeven. Dus hij heeft gezegd, je moet niet willen consuminderen. Je zou het consumentengedrag moeten verbeteren. En als voorbeeld, hij heeft ooit een prachtige jacht gebouwd. En dat is een heel duur, een jacht waar… Een jacht met heel veel luxe erop, met een whirlpool en van alles erop. Maar geheel duurzaam om te bewijzen dat een stap duurzaam ook een stap mooier moet zijn. En dat is de filosofie die we ook in de menukaart hebben. Dus we proberen mensen te verleiden om mooiere, leukere, betere producten te nemen. En soms spelen we ook gewoon met de prijs, want we hebben als eerste in Nederland, misschien wel in de wereld, dat weten we niet, maar we hebben de prijs van onze havermelk goedkoop gemaakt van de prijs van de reguliere melk. Om gewoon mensen net dat setje te geven om die stap te nemen. En dat zijn leuke dingen en soms spelen we er ook gewoon op een leuke manier in mee. We hebben een broodje pulled beef en toen dachten we aan een artikel gelezen waarin stond van als de hele wereldbevolking 30% minder vlees eet, dan halen we de akkoorden van Parijs. Dus toen hebben we 30% van het vlees in dat broodje hebben we vervangen voor een substituut. En het eerste jaar hebben we daar ook niks over gezegd. Niemand heeft er iets van gemerkt. Dus dat zijn 40% van maken. Kunnen we zeker 40% van maken. Dus ja, dat zijn elementen waar we dan mee spelen om te doen. En het werkt natuurlijk voor het milieu, laten we het zo zeggen. Maar het werkt ook voor de gezondheid van onze gasten. Want dat is ook belangrijk. We willen onze gasten ook goed voeden. Volgens mij is dat onze tweede taak. Naast dat we een fantastische plek bieden om elkaar te ontmoeten. Is het volgens mij ook onze taak als je een restaurant hebt om mensen goed te voeden. Anders krijg je een heel kort leven natuurlijk. En dat lukt blijkbaar met 17 jaar meer dan 17 jaar ondernemer. En als je dan kijkt naar leveranciers of betrokkenen, laat je die dan ook bepaalde keuzes maken? Of hoe werk je daar? Nou kijk, zeg maar binnen de hele filosofie van Anne Max hebben we vijf normen. En dat is open, eerlijk, zorgzaam, betrokken en respectvol. Dat betekent dat alles wat we doen, doen we aan de hand van die normen. als we het niet doen, als het daar niet aan voldoet, doen we het niet. We noemen dat normgedrijven ondernemen en heel veel mensen vragen zich laatst af van hoe moet ik dan duurzaam ondernemen. Ja dat is een hele grote vraag van heel veel mensen. Ja maar het gaat natuurlijk om dat je dat je als eerste zeg maar de intrinsieke wens hebt om dat te doen en als je dat niet hebt moet je het misschien ook niet doen dan is de marketing truc in plaats van van een vertaling. Een soort greenwashing. Ja en dat zie je natuurlijk heel veel om je heen en overigens vind ik dat ook prima ik vind het fantastisch als een ontzettend donkergrijs bedrijf iets fantastisch doet aan de hand van greenwashing want het is toch een stap vooruit. Dus ik vind dat mensen daar ook niet zo over moeten mekkeren. Als je ontzettend veel bomen plant. Laat ze die lekker planten. Ja, ik wou zeggen, ze kunnen ze ook niet planten. Dus ja, het zal wel greenwashing zijn, maar ja, oké, prima. Dus ik geloof dat de gemiddelde consument toch wel snapt hoe dat in elkaar zit. Dat hoop ik, ja. Nou ja, oké, dan ook goed. Volgens mij worden die bomen gewoon geplant, dus dat is een stapje vooruit. En natuurlijk willen we allemaal dat je de andere stappen ook gaat nemen. Dat komt wel, maar en liever sneller. Maar die bomen die komen normaal vast. Maar bij ons zit dat echt geïntegreerd in onze filosofie, in wie we zijn en in ons motto. Ons motto is zodat alles wat goed smaakt ook goed voelt, zeg maar. Niet zeg maar, maar echt. Dus dat betekent dat we heel veel producten op de kaart hebben en met heel veel leveranciers werken die gewoon voortkomen uit onze intrinsieke motivatie om iets te doen. Dat wil zeggen dat alles wat we doen dat daar over nagedacht is op die manier. En dat is te veel om ook te communiceren. We communiceren heel veel over onze koffie die bio geproduceerd wordt in een prachtig project samen met MVO Nederland. Waarbij we een project draaien om te kijken hoe de boeren, wat de werkelijke prijs van die koffie zou moeten zijn als je het op duurzaamheidsniveau bekijkt. Nou het is een heel leuk project. Daar communiceren we veel over, maar we communiceren bijvoorbeeld, we hebben ook allemaal kleding aan die gemaakt is van gerecycled materialen. Daar communiceren we eigenlijk verder niet over. Nee, dat komt niet in het website. Nee, het komt in alles wat we doen. Het komt, zeg maar, ons servies komt vanaf volgend jaar, het wordt duurzaam geproduceerd in Europa en komt niet meer uit China. Mensen weten niet, maar het meeste servies komt uit China. En nou open eerlijk zorgzaam betrokken respectvol zijn toevallig net geen normen die wij op china kunnen toepassen dacht ik dus we hebben besloten vorig jaar om te zorgen dat we geen enkel product meer uit landen halen waar geen democratie is. Het is een moeilijk verhaal om dat ook nog te gaan communiceren. Om de nummerkaart achter op de nummerkaart te zetten. Nee, dat zijn gewoon dingen die we niet communiceren. Wat zijn dan leuke dingen om te vertellen? Ja, nou ik heb denk ik nog wel… Ideeën voor 20 podcast. Nou ja, gewoon om dat aan te geven, omdat we vanuit onze intrinsieke motivatie ondernemen. Dus als we een servies inkopen of als we een stoel inkopen, dan doen we dat aan de hand van die normen. Maar eigenlijk is het dan zo normaal dat je het vergeten vertellen misschien? Of dat toch? – Nou ja, misschien soms ook wel. Maar het moet ook een duidelijke boodschap zijn naar de gasten toe. Want anders wordt het een woud van zaken. En het moet ook helder zijn waar we voor staan. En wat is dan het eerste? Ik zie hier de menukaart liggen natuurlijk. Maar wat is dan het verhaal dat je wel op zo’n menukaart? Nou, we communiceren dus heel veel over ons planeet aardig strategie. Dus we hebben dat ook bewust planeet aardig genoemd. omdat dat alle aspecten van de planeet behelst, als in mensen, dieren, natuur, biodiversiteit en water en alles wat we daarbij kunnen verzinnen. Omdat wij het echt zien als een 360 graden aanpak voor wat we doen. Het zit in alles wat we doen en niet in één mono iets wat we doen. Niet alleen de duurzame koffie. Nee, waar je dan ontzettend goed mee naar de consument kan communiceren. Maar het zit gewoon in ons DNA. Daar zijn we super trots op. En daar zitten prachtige verhalen in. Van bijna elke leverancier die we hebben. Dus het is maar net waar je van houdt. Ik kan een prachtig verhaal over onze kaasleverancier vertellen. Ja, vertel. Nou ja, ons levensierse Bio-Kaas Kinderdijk is een mooie boerderij. Heeft een kudde van koeien. Niet die hele grote wit-zwart geblokte koeien, maar echt de oude rassenkoeien. Dus die geven veel minder melk, maar verteren overigens ook op een veel duurzamere manier het gras. Dus die hebben veel minder uitstoot. Klinkt een beetje gek voor als je het hebt over koeien, maar over mest natuurlijk. Koe laat heel veel boeren. En die oude rassen die zijn veel minder productief, maar zijn ook veel milieuvriendelijker. En die, ja dat noem je dan A2/A2 melk, dus dat is melk met veel minder lactose erin. En dat doen ze in een gebied bij Kinderdijk, daar onderhouden ze ook een natuurgebied. Ze boeren bio en ze werken samen met een naastgelegen boerderij, die werkt met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ja, dat is voor ons een bedrijf waar we met zoveel plezier mee samenwerken, omdat ze a mooie. Het gaat eerst natuurlijk over dat ze een fantastische kaas maken en dan helemaal op de manier die wij prachtig vinden. En dat is maar één product. En dan kan je natuurlijk de discussie hebben van ja, moet je nog melk willen drinken en kaas willen eten? En goed, dat is ook zeker een relevante discussie. Maar binnen dat aspect is dit een leverancier waar we super trots op zijn. Dus gelukkige koeien, gelukkige mensen en een gelukkig landschap, dan denk ik. Dat denk ik wel. Die biodiversiteit in het landschap is natuurlijk van essentieel belang. En ook iets waar we veel aan werken. En met dat soort leveranciers kan je daar heel goed over praten. En daar doen ze dus ook heel veel aan. Ze krijgen direct contact mee. Zeker. En heb je nog een ander mooi voorbeeld? Een vegetarisch voorbeeld. Een vegan voorbeeld. Ja, een vegan voorbeeld. Nou, we hebben bijvoorbeeld een vegan club en een van de zaken op die vegan club is de gerood tofu. En dat is heel leuk, omdat we hebben eigenlijk een zalmleverancier rokerij in Amsterdam, Frank’s Smokehouse. En dat is een fantastische roker, maar die snapt ook van hoe de wereld aan het veranderen is. Dus die was al heel erg aan het experimenteren met allerlei dingen die hij op dezelfde methodiek ook kon roken. En op een dag zei hij, ik moet dit aan jullie voorleggen, want ik heb een bio tofu en die heb ik gerookt op een manier. En hij doet alles ambachtelijk met de hand, dat is fantastisch. En dit nou ja, dat is een geweldig product geworden en de vegan club is een van onze hardlopers geworden op de menukaart. Onder andere dankzij die fantastisch geraakte tofu. Ik kan onbevoordeeld en ik word niet betaald voor deze podcast vertellen dat die inderdaad heel erg lekker is. Ik heb hem drie weken geleden, twee weken geleden hier met lunch gehad. Ja, dat zijn ook mooie voorbeelden. Het is heel grappig want het is gewoon echt lekker en ook niet nagemaakt. Je maakt niet een soort kip na of iets. Nee, het is echt gewoon gerookte tofu. Ja. En niet in het smaakje proberen na te maken ofzo. Nee. Of wat dan ook. Dat is natuurlijk ook best wel een spannende culinaire keuze, maar ook een hele leuke culinaire keuze. Kijk, als je in die transitie kijkt, dan zijn er dus verschillende keuzes die je kan maken. is de keuze om dingen na te maken. Dus dan krijg je vegan hamburgers of vegan kipfilet, weet ik veel. Dat soort dingen. Wat ook prima is volgens mij in de gedragsverandering of verandering van een hele groot groep mensen. Kun je ook tegen zijn, maar dat ben ik helemaal niet. Nee hoor, elke stap is er een vooruit. Laatst drie keer in de week kiezen voor mijn ouders, dan heb ik al genoeg. Nee, zeker. In Frageli, Frageli eet ik thuis. Ja, je moet soms ook niet teveel doen. Maar je moet je voorstellen als je een chef bent en je bent altijd gewend om bepaalde combinaties te maken en je zegt op een dag, ik laat die combinaties los. Dus ik zeg, doe maar een combinatie van kip en friet. Niet echt iets wat we maar oké. En je zegt van, ik hoef die kip niet meer. Dus je spectrum aan wat je allemaal zou kunnen combineren en hoe je alles zou kunnen combineren, is opeens weer helemaal overnieuw als een leeg bord. Dus het betekent dat, dat is echt een heel leuk aspect aan vegan koken, als je loslaat dat het imitatie zou moeten zijn, dat je helemaal overnieuw kan koken. Dus zijn de mogelijkheden groter dan met aardappel? Vraag toch een enorm hoog gevoel. Vlees. Ja, is dat super. Waar laat jij je dan door inspireren? Dat vind ik interessant. Lees je dingen, je noemde Wubbeloppels net al, maar zijn er voorbeelden waarvan je zegt tegen de luisteraar en ook tegen mij, dat zou je echt moeten lezen? Dat kan echt van alles zijn. Ik lees echt heel graag romans. Gewoon romans? Ja. We gaan straks nog even een boekentip rubriekje doen. Oh ja, dat is helemaal goed. Dus die inspireren me, maar vooral vanuit een levensvisie of de romantiek van dingen. Kijk, we leven echt in een best wel moeilijke periode. En dat komt ook gewoon omdat we met ontzettend veel mensen op de wereld zijn. En dat levert allerlei problemen op. Maar ook soms oplossing en Anamax is, ik zeg helemaal niet dat de Anamax een oplossing daarvoor is, maar we zijn wel iets een concept die daarop inspeelt op de volgende manier. Ons gastvrijheidsprogramma bestaat uit twee kernwoorden en dat is herkennen en erkennen. En dat is precies wat mensen missen in deze wereld. Die wereld die wordt door dat social media, door alles wat er op de wereld gebeurt, Wordt het zo’n ontzettend grote wereld waarvan je de hele tijd zo bewust bent van alles wat je om je heen ziet, dat de behoefte aan geborgenheid en de behoefte aan herkend worden voor wie je bent, gewoon als mens, en herkend worden voor wat je doet steeds groter wordt. Dus als wij onze gasten kunnen herkennen en erkennen, betekent dat we de grootste stap om hen zich thuis te laten voelen al genomen hebben. Dat vind ik heel inspirerend, alles wat daarmee te maken heeft. Hoe mensen zich bewegen ten opzichte van wat er allemaal in de wereld gebeurt, en ten opzichte van social media, hoe mensen daarmee kampen als een soort haat-liefde verhouding. En hoe dat dan resultaat geeft of uitwerkt in hun leven en welk deel wij daar welke rol wij daarin kunnen spelen. Ja dat al die aspecten daarvan de ontwikkeling van technologie, ja al die dingen zijn ook een haatliefde verhouding we weten allemaal welke kant we op moeten met die technologie, maar wat wat brengt het ons nou echt en op welke manier worden we er beter van. Er zijn natuurlijk honderden, honderdduizenden, dat is een beetje overdreven in Nederland, maar er zijn een heleboel horecaondernemers en ondernemers in Nederland, die misschien nog wat van het verhaal kunnen opsteken of moeten opsteken zelfs wel. Wat zijn daar je tips voor? Nou ik denk gewoon, eigenlijk het enorm gedeelte onder ondernemers is een belangrijke leiddaad hoe je dat kan doen. Oftewel met elkaar in je bedrijf afspreken van wat zijn nou eigenlijk onze werkelijke normen waarvoor we staan, dat hoor ik ook heel veel in mijn omgeving dat mensen, heel erg in de maar problematiek terecht komen dus dan zegt ze van, ik wil eigenlijk wel maar en dan komen ze met allerlei redenen waarom het niet kan. En ik denk dat het belangrijk is, want je haalt ook heel veel voldoening uit, dus als je met elkaar als bedrijf afspreekt wat je normen nu eigenlijk zijn, elk mens individueel is natuurlijk altijd een goed mens, maar met elkaar kunnen we soms tot dingen komen waar we als individuen eigenlijk helemaal niet achter staan. Maar dan is dat zo in het bedrijf, want en etcetera. Dus ten eerste is het belangrijk om met elkaar af te spreken van wat zijn nou eigenlijk normen? Hoe kan het dat wij hier bijvoorbeeld genieten van iets wat ten koste gaat van iemand anders ergens anders. Vind ik dat eigenlijk als individu wel oké of is het eigenlijk mijn norm dat als ik van iets kan genieten dat dat per definitie niet ten koste mag gaan van iets of iemand anders. Dat is denk ik als je dat alleen elke dag afvraagt dan wordt de wereld sowieso al een stuk blijer. Maar ik denk dat de meeste mensen dat ook wel vinden. Ja, alleen de vraag is worden ze ook gefaciliteerd om dat te vinden binnen een bedrijf. Dus als je dat met elkaar afspreekt, dan kom je altijd tot een paar heldere normen. Waar loopt als een ondernemer in jouw verhaal luistert, waar loopt hij dan? Wat zegt hij als eerste van? Ja, maar wij kunnen dat niet omdat. Meestal omdat zonnepanelen nou eenmaal uit China komen of veel goedkoper zijn uit China. of omdat mijn afnemers alleen maar dat product willen of voor die prijs. Nou oké, dat snap ik. Dus de eerste dingen is vaststellen wat je normen zijn, waar je eigenlijk voor staat als groep mensen. En dan de Wubble Occles techniek toepassen. Wat kennen mensen en hoe kunnen we ze verleiden om stappen te ondernemen die beter, leuker, mooier of lekkerder zijn. En dan is het een transitie die die nou best eventjes mag duren want elke stap is een stap vooruit en elke stap vooruit moet je vieren. Het is niet zwart wit en je hoeft mensen niet voor hun kop te slaan dat wat ze nu doen niet goed is, want je moet ze verleiden om die stap vooruit te doen en dat met hen vieren. Hé en die stappen vooruit van Anne en Max, hoe snel gaan die stappen bij jullie? Ik denk dat het kent getal wat het aantal vestigingen is, is, aantal bezoekers dan natuurlijk uiteindelijk, voor het ondernemerschap. Hoeveel zijn er uitbreidingsplannen? Ja we willen gewoon lekker door blijven groeien. We willen volgend jaar 8 tot 10 vestigingen erbij openen. We zeggen altijd hoe groter we groeien, hoe meer impact we kunnen maken. En het leuke is Anamax is een bedrijf met gedeeld eigenaarschap. Dat wil zeggen, we zijn een franchise. Dus elke vestiging is van een eigen eigenaar. En vervolgens beginnen we begin volgend jaar er ook nog aan dat alle medewerkers ook aandelen in Anamax kunnen verkrijgen. En uiteindelijk de gasten straks ook. Dus dat is een heel interessant aspect, zodat we alle, zoals dat heet, alle stakeholders vertegenwoordigd zijn als aandeelhouder binnen ons bedrijf. En als het goed is leidt dat ook weer tot een beter perspectief op wie we zijn en wat we gaan doen. Dus dat is iets waar ik ontzettend enthousiast over ben. En natuurlijk gewoon de groei. Kijk, uiteindelijk groeien we om verschillende aspecten. Dat is A, om meer impact te kunnen maken. B, om meer kansen te genereren binnen de organisatie voor onze mensen. En C, omdat we gewoon avonturiers en dromers zijn. Niks is mooier dan het idee wat wij met elkaar hebben bedacht, Dat je dat als je in een andere stad een vestiging opent en je komt daar voor de eerste keer. Mensen weten niet wie we zijn en mensen zitten in alles in onze bubbel, de door ons gecreëerde bubbel, met elkaar te praten, te eten en te overleggen. En dan weten we weer van oké, de droom gaat verder zeg maar. We hebben een wereldje gecreëerd waar mensen graag in zijn. Dus de avontuurzin is ook een van de dingen die fantastisch is. Dus daar genieten we ook heel erg van. Ja, mooi. Dan durf ik bijna niet de laatste vraag te stellen. Kom maar door. Wat betekent dan duurzaamheid voor jou? Duurzaamheid voor mij betekent dat we op langer termijn steeds stappen vooruitmaken in de filosofie. Dat alles wat goed smaakt ook goed voelt. Dat betekent duurzaamheid voor mij. Nou kort en krachtig, dankjewel Bobber. Bedankt voor het superleuke gesprek vanuit Alnermax Arnhem. We gaan straks nog denk ik een lekkere flat white met de havenmelk drinken, die is goedkoper. Dat hoorde ik net. Nogmaals dank en ook dank voor het luisteren naar de podcast over duurzaamheid. Vergeet je niet te abonneren op de podcast en als je me echt wil helpen schrijf een recensie of review in Apple Podcasts. En abonneer je dus op de nieuwsbrief over duurzaamheid op doelduurzaam.nl [Muziek]