De zomer van 2018 was een van de droogste en zonnigste zomers ooit gemeten in Nederland. Niet alleen viel er nauwelijks regen, het waaide ook regelmatig waardoor planten en de grond nog sneller uitdroogden. Veel planten hadden het moeilijk en moesten met gietertjes water en tuinsproeiers in leven worden gehouden. De verwachting is dat droge periodes door klimaatafbraak droger worden en buien korter en natter. Heb je een tuin, dan kun je nu al veel doen om je planten en de bodem klaar te stomen voor ons nieuwe klimaat. Gelukkig is dat niet moeilijk. Al kost het wel tijd. Maak van de bodem een grote spons die regenwater in periodes met veel regen snel opneemt, en het water in droge periodes weer langzaam loslaat. Dat scheelt straks een hoop slap hangende plantjes en gietertjes met water!

Vorige maand las je hier tips voor het ontwerpen van een gemengde haag. In dit tweede deel staan de planten zelf centraal. Hieronder vind je een lijst geschikte planten voor een gemengde haag met een hoge biodiversiteit. De meeste planten in de lijst zijn inheems. Een enkeling is dat niet, maar die hebben wel duidelijke ecologische meerwaarde. Het is een mix van zowel planten om de haag mooi zichtdicht te maken als planten die een hoge ecologische waarde hebben.

Na elke storm is het raak. Verspreid door woonwijken zie je omgevallen en ingestorte schuttingen liggen. Zonde! Helaas houden schuttingen het doorgaans maar een jaar of 15 uit. Een mooie haag daarentegen kan wel 100 worden en bruist al die jaren van het leven. In dit artikel antwoord op veelgestelde vragen over hagen. Wat zijn voor- en nadelen van een haag? Wat is een goede plantafstand? En hoe kun je huisdieren tegenhouden met een haag? En advies over hoe je zelf een mooie gemengde geschoren haag kunt ontwerpen. In deel twee van dit tweeluik volgt ook een lijst met geschikte planten voor een mooie haag.

Kale plekken in het gazon. Plassen op het gazon na regenbuien. Gras dat snel geel wordt bij een hittegolf. Een gazon met allerlei ongewenste planten, emelten en engerlingen er in. Mos in plaats van gras. We ervaren allerlei problemen met ons geliefde gazon. Veel van die problemen zijn te voorkomen en op te lossen. En daarvoor helpt het als je weet wat je doet en waarom je dat doet. In dit artikel 8 concrete tips voor wie van een strak groen gazon houdt.

Veel mensen beschouwen heermoes (paardenstaart) als onkruid dat ze willen bestrijden. Zelf vind ik ‘onkruid’ een relatief begrip en heb ik het liever over wilde planten. En alleen als die op een plek staan waar je ze niet wilt hebben, zou je het onkruid kunnen noemen. Maar goed, als je van heermoes (of elk ander onkruid) af wilt, is het slim om even uit te zoeken waarom de plant daar staat. Vaak geven juist planten die we onkruid noemen namelijk veel informatie over de bodem. Je kunt je dan wel druk maken om het onkruid, maar zolang je niks met de bodem of andere omstandigheden doet, komt het gewoon weer terug. In dit blog leg ik, aan de hand van heermoes als voorbeeld, uit hoe dat werkt.

Veel mensen maken zich terecht zorgen om de insecten in hun omgeving. Dat je ze kunt helpen door bijvoorbeeld bloemenmengsels (tübingermengsels) te zaaien of bloembollen te planten is bekend. Maar wil je een stap verder gaan, dan kan een bloeiboog van struiken en bomen insecten als solitaire bijen, hommels, vlinders en andere insecten helpen. Een struik of boom gebruikt de hoogte en heeft dus veel meer oppervlakte voor dracht voor insecten dan een horizontaal veldje bloemen. En ze vragen vaak nog minder onderhoud ook. Een bloeiboog is een ontwerp voor insecten in de tijd zodat er altijd voldoende voor ze te eten is. Hoe ontwerp je een bloeiboog en waar moet je op letten? Plus een plantenlijst voor insecten in een kleine en grote tuin als start.

Als je een boom of struik in je tuin plant, wil je natuurlijk dat die snel aanslaat, niet doodvriest of uitdroogt en voldoende voeding krijgt om snel gezond te groeien. De beste manier om dat te doen is met sheetmulchen. In dit artikel leg ik uit wat sheetmulchen is, hoe het werkt en laat ik zien dat je op deze manier je planten een kickstart kunt geven met minimale moeite en kosten.

Wie een boek over ontwerpen op basis van permacultuur openslaat, komt al snel een verhaal over microklimaten tegen. Je zult lezen dat het voor en tegen een muur op het zuiden zoveel warmer wordt, dat een plant zich daar als een plant in Frankrijk voelt. Een mooie plek voor een vijg of wilde citroen. En een plek in de luwte houdt warmte en vocht beter vast dan een plek in de wind. Als je een ontwerp maakt is het dus slim om eerst de bestaande microklimaten te observeren en de planten op de juiste plekken te zetten. Nog leuker wordt het als je zelf microklimaten kunt creëren. Met een windsingel kun je luwte creëren. En met een “sun trap” kun je de zon vangen en de wind buiten sluiten om een warmer gebied te maken in je tuin voor het telen van gewassen, het beschermen van soorten die gevoeliger zijn voor vorst of voor soorten die het beter doen met wat meer warmte. Ik ging aan de slag met een sun trap als onderdeel van ons voedselbos. Benieuwd waar ik tegenaan liep, welke keuzes ik heb gemaakt en naar mijn uiteindelijke ontwerp? Lees dan verder.

Wil je beschutting creëren in een tuin, dan denk je al snel aan een haag of bij een grotere tuin aan een windsingel. Meestal heeft zo’n haag maar één functie: wind tegen houden. Maar wie als een permacultuur-ontwerper denkt, vindt dat niet genoeg. Zo’n haag kan namelijk ook eten produceren, habitat vormen voor vogels, nectar verzorgen voor bijen, stikstof binden voor je moestuin, waardplanten bevatten voor vlinders, hakhout produceren voor een houtkachel en de algehele biodiversiteit vergroten. Om een paar voorbeelden te noemen. Onlangs verhuisde ik naar een plek waar de wind veel invloed heeft. Om beschutting te creëren en daarmee de temperatuur in mijn tuin zo’n 2 graden te laten stijgen, ontwierp ik een lage windsingel op basis van die permacultuur-principes. Hier mijn ontwerp.

Deze is zo simpel dat ik dit stukje kort zal houden. Veel mensen maaien in de zomer vaak hun gras. Soms wekelijks. Het grasmaaisel wordt door de grasmaaier netjes in de opvangbak of zak verzameld en kan zo de biobak in. Maar elke keer dat je dat doet, gooi je een hoop voedingsstoffen weg die het gras in je gazon net uit de bodem heeft gehaald. Doe je dat vaak genoeg, dan put je de bodem uit en zul je naar een tuincentrum moeten om gazonbemester te kopen. Zonde. Want je hebt de voedingsstoffen die je gras nodig heeft om een mooi gazon te worden net weggekieperd!

Een vlinderstruik is in veel tuinen een geliefde plant. Hij stelt weinig eisen aan de bodem en trekt van juli tot september een hoop vlinders zoals de atalanta, het koolwitje, de citroenvlinder en ook andere insecten zoals hommels aan. Zelfs als je geen groene vingers hebt, kun je weinig fout doen bij een vlinderstruik. Zolang je hem elk jaar na de winter, in maart, maar even terugsnoeit tot 30 a 40 centimeter boven de grond. Wat veel mensen niet weten, is dat een vlinderstruik (buddleja davidii) ook heel makkelijk zelf te vermeerderen is door te stekken. Hieronder leg ik uit hoe je dat eenvoudig doet.

Al een aantal jaren krijg je eind maart en begin april bij de Albert Heijn Moestuintjes bij je boodschappen. Dit jaar (2018) heeft de Albert Heijn de actie een maand vervroegd en krijg je al vanaf 26 februari tot en met zondag 11 maart bij elke €15 een moestuinpotje. De moestuinpotjes bestaan uit een klein turfpotje met een grondtablet en een aantal zaadjes in een papiertje. Dit jaar kiest de Albert Heijn voor de 5 favorieten: cherrytomaat, radijs, komkommer, wortel en zonnebloem. De Appie biedt in samenwerking met IVN Natuureducatie een hoop online hulp bij het succesvol opkweken van de plantjes. Toch missen er een paar tips om je opbrengst aan zelf gekweekte groente, kruiden en bloemen te vergroten. Met deze tips kun je eenvoudig meer opbrengst uit je AH Moestuintje halen.

Klimplanten, zoals clematis, kamperfoelie, passiebloem, klikroos en blauweregen, kunnen een schutting of muur in de tuin opvrolijken met een hoop mooie bloemen. Maar vaak hebben ze wel een beetje extra steun nodig bij dat klimmen. Clematis is bijvoorbeeld een klim-kluns. Dapper schiet er een armpje uit de plant omhoog om te zoeken naar steun een eindje hogerop. Maar als die steun niet op tijd gevonden wordt, zakt het armpje door zijn groeiende gewicht weer omlaag waar het uiteindelijk een grote knoop vormt. Wil je een mooie clematis in je tuin, dan zul je hem dus een beetje moeten helpen met klimmen. De makkelijkste manier om dat te doen is met een geschikt trellisscherm. Met dit stappenplan maak je zelf in ongeveer een uur een trellisscherm voor een clematis. Voor andere klimplanten werkt het met een paar aanpassingen ook.

Het is een kwestie van smaak. Sommige mensen willen een gazon als een biljartlaken. Anderen vinden het leuk als het gazon wat gevarieerder is en vol bloemen staat. Ik behoor tot de laatste categorie. Door minder te maaien krijgen bloemen de kans om te groeien en verandert een gazon in een bloemenweide. Een paradijs voor mens en dier. Goed voor bijen, vlinders en friemelbeestjes, heerlijk om in te liggen, mooi om naar te kijken. En het scheelt je ook nog een hoop werk. Wil je ook een gazon vol bloemen? Volg dan onderstaand stappenplan.

Toen onze schutting door een herfststorm geveld werd, was het tijd voor een nieuwe. Een dagje klussen met de buurman en hij was af. Maar zo’n schutting is toch niet het mooiste uitzicht dat je in de tuin kunt hebben. Een mooie klimplant vol bloemen (en blije vlinders en bijen) moest dat doorbreken. Veel klimplanten blijken echter wat meer steun nodig te hebben dan alleen de schutting, dus een trellisscherm (een klimrek in de volksmond) is de oplossing. Maar hoe maak je zoiets? Ik koos voor bamboe, een duurzame, milieuvriendelijke grondstof.