Insecten zijn over het algemeen nuttige en leuke beestjes die helpen in de tuin. Bijen en hommels bestuiven de planten, lieveheersbeestjes en gaasvliegen eten bladluizen en vlinders maken het zomergevoel compleet. Met een insectenhotel in je tuin kun je ze een handje helpen, naar je tuin lokken en de biodiversiteit stimuleren. Het helpt ze schuilen voor slecht weer, geeft ruimte voor het leggen van eitjes en biedt ze een plek om te overwinteren. Je kunt een insectenhotel kopen in je tuincentrum of bij de bouwmarkt, maar zelf bouwen van een paar oude planken is leuker en erg makkelijk. Hier een stappenplan en hulp bij het kiezen van de juiste vulling om de gewenste insecten naar je tuin te lokken.
Zelf een bijenhotel maken dat echt goed werkt; stappenplan en veel uitleg
De afgelopen jaren is het tot veel mensen doorgedrongen dat het slecht gaat met veel wilde/solitaire bijensoorten en andere insecten. In een poging een steentje bij te dragen willen veel mensen zelf een insectenhotel of bijenhotel maken. In dit blog leg ik uit hoe je een écht goed bijenhotel maakt waar wilde solitaire bijen in je omgeving echt wat aan hebben.
Stappenplan insectenhotel maken
1. Benodigdheden insectenhotel verzamelen
Voor dit insectenhotel is geen bouwtekening nodig. Afhankelijk van de stukken hout die je nog ergens hebt liggen, mag het onderkomen best wat groter of kleiner worden. Daar doen de insecten helemaal niet moeilijk over. Het maakt ook niet uit als je insectenhotel niet perfect in elkaar zit, want een paar kiertjes hier en daar bieden de insecten alleen maar extra plek om in te kruipen. Ze houden niet van verf en lijm, dus kies natuurlijk hout. Wat we nodig hebben:
- Een plank voor de achterkant en het dak, het liefst tussen 2 en 3 cm dik en tussen 18 en 25 centimeter breed
- Een plank voor de rest van het hotel, het liefst tussen 1 en 1,5 cm dik en tussen 10 en 15 centimeter breed
- Wat spijkers of schroeven; als je geen roestplekken wilt, neem je verzinkte
- Een zaag
- Een potlood
- Een rolmaat of liniaal
- Een hamer
- Een schroevendraaier
- Een accuboormachine met een boortje van 2 a 3 millimeter helpt
- De juiste vulling (zie ‘Je juiste vulling voor de juiste insecten’ verderop)
2. De achterkant
We beginnen met de achterkant. Daaraan wordt het insectenhotel later bevestigd en de achterkant geeft de rest van de onderdelen steun. Heb je een plank van 20 centimeter breed, dan wordt je insectenhuis ook 20 centimeter breed. Maar een huisje van 15 of 35 kan natuurlijk ook. Is je plank vrij smal, dan kun je er voor kiezen hem juist wat langer te houden. Ik kies voor een insectenhotel van 35 centimeter hoog.
De achterplank moet de vorm van een huisje krijgen. Dus aan de bovenkant moeten we twee diagonale punten aftekenen en afzagen. De makkelijkste manier om dat te doen: Meet de breedte van de plank en deel die door twee. Meet nu vanaf de hoeken die afstand langs de zijden naar beneden en zet daar een streepje. Meet ook aan de bovenkant van de plank die afstand en zet daar, in het midden dus, ook een streepje. Leg nu je zaag langs twee van de streepjes. Als het goed is ligt hij nu op 90 graden (zo niet, dan even opnieuw meten). Je kunt er nu met je potlood een streep langs trekken. Zaag de twee hoeken eraf en je hebt een perfecte achterplaat voor je insectenhotel.
3. Het dak van het insectenhotel
Ook het dak kun je het beste maken van de dikke plank van 2 a 3 centimeter dik. De truc hier is dat je wilt dat het dak aan de voorkant een beetje uitsteekt, zodat het niet zomaar kan inregenen. Om te bepalen hoe dat precies uit komt kun je het beste de smalle plank die straks de zijmuren gaat vormen vast tegen de achterkant zetten. Leg je dikke plank nu op de schuin gezaagde delen bovenop (het dak steunt dus op de achterkant) en kijk of hij enkele centimeters over de smalle plank heen komt. Is het onvoldoende, dan kun je de plank waarschijnlijk beter in de breedte in plaats van in de lengte gebruiken.
De twee dakdelen worden niet even groot, omdat de ene over de andere heenloopt bovenaan. Bij het aftekenen tel je daarom aan een kant eenvoudig de dikte van de plank op bij de gewenste lengte en je komt goed uit. Dus als je een plank van 2 cm dik hebt, zaag je bijvoorbeeld een kant van 15 cm en de andere van 17 cm.
4. De zijkanten
De zijkanten maken we van de dunne plank. Zo houden we meer ruimte over voor de insecten in het hotel straks. Je kunt eenvoudig de lange kanten van je achterplank meten en twee planken op die lengte afzagen.
5. De bodem en tussenschotten
Ons insectenhotel krijgt 4 rechthoekige kamers. Daarvoor hebben we 3 horizontale plankjes en 2 kortere verticale plankjes nodig. Op de foto boven dit artikel zie je dat ik bij het ene insectenhuisje een dikke plank voor de bodem heb gebruikt en bij de ander een dunne. Het is maar net hoeveel hout je hebt en hoe je uitkomt. Beide is prima. De plank moet zo lang worden als de breedte van de achterplaat, min twee zijkanten. Dus als je de dikte van de plank twee keer van de breedte van de achterkant afhaalt, heb je de lengte van de drie horizontale planken.
De verticale schotten werken het zelfde. Neem de hoogte van de zijkant en haal daar drie keer de dikte van de plank van af. Zaag op die maat de twee verticale schotten.
6. Het insectenhotel bouwpakket in elkaar zetten
Als het goed is heb je inmiddels 10 plankjes voor je liggen die samen een insectenhotel-bouwpakket vormen:
- Een achterkant
- Twee dakhelften
- Twee zijkanten
- Drie horizontale plankjes (op de foto is de bodem van ander hout dan de andere twee)
- Twee verticale plankjes
Nu is het tijd om het hotel in elkaar te zetten. Daarbij werk je van binnen naar buiten. Het kan met spijkers of met schroeven, wat je fijn vindt of wat je toevallig nog hebt liggen. Begin met het vastmaken van de kleinste (verticale) plankjes aan de drie horizontale planken. Bevestig dit geheel vervolgens tussen de twee zijmuren en je hebt al vier kamers waar straks de bijen, vlinders en lieveheersbeestjes komen. Schroef nu vanaf de achterkant de achtermuur tegen de vier kamers. Omdat je nu bij de dikke planken aangekomen bent, kan het helpen om voor te boren met een klein boortje. In dat geval boor je alleen de achterplaat en het dak door, niet de plankjes waar je het aan bevestigd. Daardoor kan de schroef straks makkelijker door de eerste plank dan door de tweede, waardoor hij de eerste plank met z’n kop goed kan aantrekken en er geen kieren ontstaan. Als het goed is kan je insectenhotel nu rechtop staan.
Pak nu het korte dakdeel en leg dat precies tot aan de punt van de achtermuur aan één kant en schroef het vast aan de achtermuur en de zijmuur. Het iets langere dakdeel leg je vervolgens net wat hoger, zodat het over het eerste dakdeel heen valt. Schroef dit deel vast aan de achterkant, de zijmuur en het andere dakdeel.
7. De afwerking van je insectenhotel
Je kunt ervoor kiezen je insectenhotel nog wat extra te beschermen tegen weer en wind. Om dat zo natuurlijk mogelijk te houden en de insecten niet te verjagen moet je dat spaarzaam doen, bijvoorbeeld alleen het dak. Sommigen adviseren zelfs het helemaal niet te doen om de insecten niet te verjagen. Doe je het toch, gebruik dan uiteraard milieu- en diervriendelijke verf. Ik had toevallig nog natuurvriendelijke olie voor tuinmeubelen liggen. Perfect om het dak een mooi roodbruin kleurtje te geven.
De juiste vulling voor de juiste insecten
Het insectenhotel zelf is nu af en heeft 5 kamers (vergeet de punt niet), maar mist nog de juiste vulling. Die is belangrijk, want bijen houden van andere dingen dan lieveheersbeestjes en vlinders stellen weer andere eisen. Kortom: een bijenhotel is wat anders dan een vlinderhuisje. De juiste inrichting lokt de juiste hotelgasten. Tijd om de vulling te kiezen.
Bamboe, holle takken en riet voor bijen en graafwespen
Solitaire bijen en metselbijen zijn gek op holle takken, bamboe en riet. Het beste kun je wat verschillende diktes door elkaar gebruiken. Ik had nog bamboe over van het bamboe klimrek voor klimplanten en heb dat aangevuld met dunnere stukken bamboe (ook wel tokinstokken) die ik bijvoorbeeld voor tomaten gebruik.
Ook graafwespen houden van holle takken. Maar willen daar nog graag zelf een holte in graven. Om deze nuttige insecten, ook graafwespen eten luizen en bestuiven planten, te lokken kun je takken met een zachte binnenkant gebruiken. Waarschijnlijk kom je die bij snoeiwerkzaamheden in de tuin vanzelf tegen. Riet kun je bij de meeste sloten vinden. Knip een paar rietstengels af en hang die een paar dagen te drogen. Daarna zijn ze ideaal om tussen de bamboe te drukken om die vast te klemmen. Blijf er riet in drukken tot alle bamboe stevig vast zit.
Boorgaten in hout voor solitaire bijen en metselbijen
Door in een massief stuk hout gaten te boren van verschillende diktes tussen de 4 en 8 millimeter dik, creëer je schuilplaatsen voor solitaire bijen en metselbijen. Ik dacht altijd dat bijen normaal gesproken in een volk leven. Ik stelde me zo’n hangende bijenkorf in een boom voor zoals in strips. Maar een imker vertelde me eens dat er veel meer solitaire bijen zijn dan bijen in een volk. Als je boorgaten wilt toevoegen aan je insectenhotel, moet je op zoek naar een blok hout wat je op maat kunt zagen zodat je het in een van de kamers kunt klemmen. Vastmaken met twee spijkers of schroeven kan ook, maar pas op dat je vervolgens niet in die schroef boort.
Houtwol, houtsnippers en schors voor lieveheersbeestjes en gaasvliegen
Lieveheersbeestjes, torretjes en gaasvliegen zijn dol op dichte materialen als houtwol, houtsnippers en schors. Zelf ga ik voor houtwol, dat is dat spul wat soms bij een kistje wijn in zit om de fles wijn te beschermen. Online is het ook te koop, maar het verzenden is dan duurder dan de houtwol zelf. Maar met een beetje geluk ligt er nog ergens in de schuur een wijnkistje met voldoende houtwol erin. Om op een natuurlijke manier bladluis te bestrijden hoop ik op gaasvliegen en lieveheersbeestjes. Ze gebruiken je hotel zowel om te overnachten als om te overwinteren.
Dit is een artikel uit 2016. Sindsdien heb ik veel geobserveerd, gelezen en geleerd over insecten en insectenhotels. In mijn ervaring werken houtwol, snippers en dennenappels een stuk minder dan gedacht. Dat komt deels omdat verschillende insecten verschillende wensen hebben. Bijen willen graag nestelen op een zonnige, droge en warme plek. Bovendien kunnen ze vliegen dus mag het van de grond. Maar allerlei kevers en torren vliegen niet of nauwelijks. Dus hun schuilplek moet vlakbij het eten zijn. En vaak houden ze ook meer van beschutting en schaduw. Daardoor werkt het combineren van huisvesting voor verschillende insecten vaak minder goed. Je zou wel een apart kastje met houtwol, dennenappels of schors kunnen maken en op de grond kunnen zetten.
Dennenappels voor lieveheersbeestjes en oorwurmen
Ook dennenappels bieden een schuilplaats voor lieveheersbeestjes, torren en ook oorwurmen. Wat die laatsten in de tuin doen weet ik eerlijk gezegd niet, maar ook dat is vast heel nuttig. En een vakje met dennenappels in een insectenhotel ziet er ook goed uit. Je kunt ze zo uit een bos in de buurt halen en ze blijven jaren goed.
Baksteen met gaten voor muurwespen
Er zijn een paar soorten muurwespen die nestelen in gaatjes in steen. Het gaat dan wel om bescheiden gaatjes van 6 tot 8 millimeter. Dus je zou een baksteen kunnen nemen en er wat gaten in kunnen boren. Zorg dan dat je niet helemaal door de steen heen boort. De achterkant moet wel dicht zitten. Muurwespen zijn eigenlijk metselwespen die zich ongeveer het zelfde gedragen als metselbijen. Ze zijn solitair en maken kleine broedcellen in holtes. In elke cel leggen ze een eitje. Maar in plaats van een voorraadje stuifmeel, zoals bijen doen, geeft zo’n wesp haar nakomelingen een voorraadje verdoofde rupsen mee.
Kamer met kieren voor vlinders
Door een van de kamers van je insectenhotel dicht te maken kun je het omtoveren tot een vlinderkastje. Voordat je dat doet stop je wat dorre takjes met blaadjes eraan in de kamer. Zo heeft je vlinder een takje om op te zitten. Vervolgens maak je in een plankje een aantal gleuven van 1 cm breed en 8 tot 10 cm lang waardoor de vlinders naar binnen kunnen kruipen. Vlinders als de Kleine Vos, Admiraal, Citroenvlinder en Dagpauwoog gebruiken het om te schuilen bij slecht weer of om te overwinteren.
Dit is een artikel uit 2016. Sindsdien heb ik veel geobserveerd, gelezen en geleerd over insecten en insectenhotels. Van een specialist van de Vlinderstichting begreep ik laatst dat deze kastjes voor vlinders niet werken. Vlinders overwinteren liever onder een dakpan, in je schuurtje of tussen een stapel brandhout. Ze gaan niet zelf in zo’n kastje zitten. De uitzondering is als je per ongeluk in de winter een slapende vlinder verstoort. Dan kan die te vroeg actief worden. Je kunt ze dan voorzichtig vangen en in veilig in zo’n kastje buiten zetten. Door de kou gaan ze snel weer in rust om na de winter tevoorschijn te komen.
Stevig vastmaken
Welke vulling je ook kiest voor je insectenhotel, et is belangrijk het goed te bevestigen zodat het er niet kan vallen of waaien. Of door vogels kan worden gebruikt als nestmateriaal. Bamboe kun je bijvoorbeeld vastmaken door er veel riet tussen te drukken. Houtwol, houtsnippers en dennenappels kun je het beste bevestigen door een stuk fijnmazig kippengaas of volièregaas tegen je insectenhotel te nieten.
Plaats en onderhoud van het insectenhotel
De beste plek voor een insectenhotel
De beste plaats voor een insectenhotel is op het zuiden minimaal op kniehoogte. Een plek waar de regen en wind er weinig vat op hebben is helemaal ideaal. Laat het insectenhotel vervolgens hangen waar het hangt om insecten niet onnodig (vroeg) wakker te maken of te verstoren.
Je insectenhotel onderhouden
Het onderhoud van een insectenhotel is simpel. Schoonmaken hoeft niet en zou schadelijk kunnen zijn voor eventuele eitjes of insecten die in het hotel zitten. Wel moet je soms even spinnenwebben voor het hotel weghalen, want spinnen lijken precies door te hebben waar een insectenhotel hangt zodat ze precies voor de deur hun web kunnen spannen. Controleer in de lente altijd even de materialen. Soms kunnen er toch dingen uit waaien of heeft een overijverige vogel een deel van je insectenhotel gebruikt om een nest mee te maken. Ook de takjes in het vlinderkastje en de holle takken en riet kunnen wat slecht worden en moeten soms aangevuld worden. Probeer dan alleen aan te vullen en niet te vervangen omdat je nooit weet of er nog eitjes of insecten in zitten.
Een insectenhotel voor nuttige insecten en biodiversiteit
Gefeliciteerd! Je hebt zelf een insectenhotel gemaakt en hebt daarmee de bijen, vlinders, lieveheersbeestjes of andere nuttige insecten een steuntje in de rug gegeven. De biodiversiteit krijgt in om om jouw tuin weer een beetje extra ruimte. Als je de smaak te pakken hebt kun je er natuurlijk meer maken, want een insectenhotel is leuk om cadeau te doen. Ook kun je je tuin extra hommel- en bijvriendelijk maken door geen bestrijdingsmiddelen en wel de juiste planten te gebruiken.
In het dagelijks leven is Remi als Kiemfabriek vooral interim marketeer voor bedrijven en organisaties die de wereld wat mooier maken. Soms rond strategie of management en soms met de handen aan de knoppen in bijvoorbeeld campagnes. Thuis heeft Remi samen met Cecile en Emily een eigen voedselbos en permacultuurproject de Hommelgaard in een klein dorpje in Drenthe. Veel artikelen zijn vooral daarop geïnspireerd.
Bedankt Remi om zoveel uitleg , ga er direkt aan beginnen, dank u wel
Geen dank Gernaey Armand! Laat ons nog even weten of het gelukt is en of u nog aanvullende tips heeft!
Mooi verhaal, ik heb slechts een balkonnetje maar ga toch wat proberen. Ik heb echter veel last van spinnen, wat doe ik er aan dat die mijn hotel niet voor zichzelf gaan gebruiken en denk ik dat het weghalen van de spinnewebben niet genoeg is.
Hartelijke groet, Han. ( 79 jaar)
Hallo Han! Ik heb ook een balkon en hier lukte het verrassend goed. En met spinnen viel het me ook mee.
Hallo Han, ik kan me voorstellen dat een balkon, door de hoogte, andere insecten aantrekt. Misschien is het voor torretjes en dergelijke wat ver klimmen. Maar voor vliegende insecten zoals bijen en lieveheersbeestjes zou het moeten werken volgens mij. Spinnen hou je nooit helemaal tegen. Maar ik zou toch gewoon proberen eens per week eventuele webben weg te halen. Daarnaast denk ik dat het helpt als je er een paar planten in potten omheen hebt staan. Een betonnen balkon moet voor een insect een soort woestijn zijn zonder eten, drinken en beschutting. De beschutting kun je verzorgen met een insectenhotel, maar wat bloemen eromheen doet vast wonderen!
Bedankt voor deze uitgebreide en duidelijke uitleg Remi!
Ik ben meteen enthousiast en ga ook binnenkort beginnen aan ons eigen insectenhotel voor op onze moestuin!
Leuk om te horen. Succes Barry!
Ik heb het gemaakt op mijn balkon! Het werkt echt verrassend goed. Bedankt voor de duidelijke uitleg!
Heel tof! Nu heb ik er ook nog lekker de tijd voor om het af te ronden voor het weer lekker weer wordt! Ben benieuwd wat er allemaal op af gaat komen.
Hallo,
Mijn insectenhotelletjes worden zeer goed gebruikt. Tot bijna volzet. Kan je de stokjes ( bezet van voirgaande jaren )waarvan je ziet dat er een gaatje in het metselwerk zit, leegpeuteren en gebruiken ze dat opnieuw ? Of moet je die stokjes helemaal vervangen ?
Groetjes,
Kathleen
Hoi Kathleen,
Goede vraag. Ik weet het eigenlijk niet eens zeker. Ik laat alles gewoon zitten en druk er alleen af en toe wat extra stokjes bamboe en riet tussen zodat alles weer strak in het huisje zit. Anders gaan ze los zitten en vallen ze er na verloop van tijd uit. Maar ik peuter de restjes metselwerk van de metselbijen er niet uit. Volgens mij valt dat er vanzelf wel uit. Maar wellicht leest er iemand mee die daar een antwoord op heeft?
Daarnaast raad ik aan om ook een tweede insectenhotel te maken op deze manier: https://doe-duurzaam.nl/artikel/ultieme-insectenhotel-gewone-tuin-stappenplan Dat is een stuk eenvoudiger en werkt ook heel goed. Iets minder voor metselbijen waarschijnlijk. Maar er komt in totaal wel veel meer leven op af.
Groeten Remi
Ik weet dat dit een oud artikel is maar heb desondanks een vraag, ben bezig dit hotel na te maken maar ik weet niet zeker of ik wel vlinders wil hebben, het is voor m’n moestuin en de enige vlinders die mn balkontuintje vorig jaar bezochten waren de beruchte kleine koolwitjes, met hun camouflage groene rupsen die in 1 middag een platte bak kool of sla opvreten. Is er een manier om ’t vlinder deel onaantrekkelijk te maken voor koolwitje bv?
MvG David
Hoi David. Je kunt de vakjes vullen met materiaal wat past bij de insecten die jij wilt hebben. Dus als het je vooral om de moestuin gaat, kun je de vulling van je insectenhotel daarop aanpassen. Volgens mij heb je dan vooral plaagbestrijding en bestuiving nodig. Bestuiven kan prima met allerlei bijen en hommels. En lieveheersbeestjes en gaasvliegen helpen met plaagdieren in toom houden. Dus ik raad aan het vlindervakje gewoon te vervangen door extra bamboe, hout met gaten of dennenappels.
Hey Remi,
Wow heel erg bedankt voor de reactie ondanks de leeftijd van ’t artikel.
Jammer, een paar mooie vlinders met bescheiden aantal rupsen offer ik best wat blaadjes voor op, maar met vorig jaar in acht genomen zal ik dan maar inderdaad iets anders kiezen voor dat vakje, liever geen tuin vol koolwitjes dit jaar, hoe leuk ze er ook uitzien als vlinder, een ware plaag als rups 🙂
Ik denk ik maak een stro holletje voor wat meer oorwurm, bijen, gaas en graaf vliegen en lieveheersbeestjes zijn het meest vertegenwoordigd qua leefruimte in m’n hotel.
In elk geval heel erg bedankt, dan ga ik hem vandaag maar eens vullen.
MvG David
Hoi allemaal,
Als er teveel rupsen zijn, dan is het goed om te zorgen dat er een vogelnestje in de buurt komt! Een koolmeesje voedt haar jongen graag met rupsen.
Er is nooit ” teveel” als de natuur de kans krijgt om het evenwicht te herstellen.
Groet Rascha
Hoi Remi
Wat oorwurmen (voor nuttigs )in de tuin doet is het eten van bladluizen.
Oorwurmen eten meer bladluizen dan bv lieveheersbeestjes en zijn ook niet bang van mieren die luizen beschermen.
Een bloempot, op z’n kop gevuld met stro in een fruitboom hangen waar ze overdag en bij koude kunnen schuilen doet wonderen.
Doe er je voordeel mee.
groetjes Peter
Hoi Remi, ik heb al een paar jaar insectenhotels en ieder voorjaar komen de bijtjes uit en wordt het weer volgebouwd. Dit jaar lijkt het wel alsof er andere insecten alles leeghalen, want de meesten hotels zijn leeg en dan vind ik allemaal gele klei op de tafel of grond. Hoe kan ik dat voorkomen? groetjes Ria
Wat een ontzettende leuke ideeën zeg!
Ik zit al de hele avond vol bewondering naar een klein spinnetje te kijken op m’n balkon, geweldig ijverig beestje!
Oorwormen eten bladluis
Ik heb ooit eens ergens gelezen dat iemand een insectenhotel maakte en beneden op grondhoogte iets voorzien had voor egels en padden. Ik ben nu van plan om een insectenhotel te bouwen (ca0.5m breed en 2m hoog). En ik wou daar nu ook zo’n plaats voorzien voor egels en padden. Met welke materialen kan dit? Ik heb nog stukken PVC-buizen liggen. Zouden deze daarvoor kunnen dienen?
Robbrecht
Zou ik in plaats van riet ook hooi of stroom kunnen gebruiken?
Hoi Jos,
Er zijn duizenden soorten insecten die allemaal eigen voorkeuren hebben. Dus met hooi of stro zul je vast ook nuttige insecten aantrekken.
Ik vermoed dat je met hooi en stro sneller oorwurmen krijgt. Supernuttig, want die slapen overdag en gaan ’s nachts op pas om luizen te eten. Vandaar dat sommigen oorwurmenpotten maken en die in fruitbomen hangen. Oorwurmen kunnen niet vliegen, dus moet je je hotel dan wel in de buurt van eventuele planten met bladluizen zetten. Anders heb je wel schuilplek voor deze beestjes, maar geen voeding.
Riet is hol, wat nuttig kan zijn voor sommige diertjes om in te schuilen of eitjes in te leggen. Dat lukt met hooi niet.
Groeten Remi
Bedankt Remi voor je uitleg.
En ik wil vooral een bijenhotel maken omdat en daarom ook mijn vraag.
Hoi Jos, als het je vooral om bijen gaat. Zou ik geen hooi en stro gebruiken. Dan kun je beter bamboe gebruiken of een stuk hout met gaten (met de nerf mee) van 4 tot 8 millimeter dik. Of een steen met gaten.
Leemhoudend zand is ook handig trouwens omdat veel bijen gangen graven in de grond. Maar dat is wat lastiger in zo’n hotel. Succes!
Hallo Remi, ik heb een insectenhotel gemaakt en dat lijtt goed te werken. De eerste bewoners zaten er al in toen ik er nog mee bezig was . Nu wil ik ook wat voor Hommels doen dus mijn vraag is of die ook gebruik maken van het hotel of hebben die weer andere wensen?
Een (late) reactie op de vraag van Kathleen want ik vond deze site pas vandaag: Als vanwege bijvoorbeeld weersomstandigheden niet alle eitjes zijn uitgekomen en er dus nog dichtgemetselde gaten te zien zijn, kun je deze het beste voorzichtig met een scherp en schoon boortje uitboren. Niet een heel lekker klusje, maar daardoor kunnen de gaten wel weer opnieuw worden gebruikt. Als je bamboestokjes gebruikt, kun je deze het beste vervangen. Er zijn meer dan 30 soorten solitaire bijen die gebruik maken van bestaande gaten, maar die hebben een verschillende levenscyclus. Sommigen vliegen binnen een paar weken alweer uit, anderen overwinteren als pop en vliegen pas het volgende jaar uit als volwassen bij. Dus niet te snel een gat uitboren of weghalen! (In totaal zijn er meer dan 350 soorten solitaire bijen in Nederland)
Zorg altijd dat het hotel een deel van de dag zon heeft en dat het niet met de voorzijde pal op de wind hangt. Bij regen zullen de larven kunnen verdrinken. Op het zuiden werkt altijd goed, maar als het hotel dagelijks kan opwarmen door de zon maakt dit niet zo heel veel uit.
Tevens zeer belangrijk: Boorgaten met een scherpe boor maken, zodat de gaten ook van binnen mooi zijn afgewerkt. Aan een ruwe binnenzijde zal de bij zijn vleugels beschadigen en is dan ten dode opgeschreven.
En natuurlijk zorgen voor bloemen in de tuin, liefst al vroege bloeiers want zodra het in maart een dagje lekker warm is, zullen de eerste metselbijen zich al melden.
Voor Harrie: Hommels leven met meerderen bij elkaar waardoor ze geen gebruik maken van een insectenhotel. Ze maken een nest onder de grond, in een oude vermolmde boom of in verlaten vogelnesten in nestkasten. Ook wel eens in de spouwmuur… Je kunt zelf een kastje te maken zoals een nestkastje en daar een laagje stro oid in doen, of een gebruikt vogelnestje. Maar dat is geen garantie dat de hommels er ook daadwerkelijk gebruik van zullen maken. Er bestaan trouwens kant-en-klare hommelkasten, ook voor professionele kwekers, misschien kun je daar eens onderzoek naar doen voor meer tips.
Bedankt voor je antwoord.
Harrie
In mijn insectenhotelletje zijn de gaatjes door zweefbijen dichtgestopt en koolmezen komen daar van eten omdat ze dat schijnbaar lekker vinden. Ik ben benieuwd of die bijennesten nu nog uitkomen. En een voedertablet in een kooi voor kleine vogels is opgevreten door muizen die gewoon naar boven klimmen. Wel leuk om naar te kijken maar niet de bedoeling lijkt me.
Hoi Herman,
Vrouwtjesbijen kunnen zelf kiezen welk eitje ze bevruchten en welke niet. Ze kunnen ze kiezen uit wel ei een mannetje en uit welk ei een vrouwtje komt.
In zo’n nestgang leggen ze achterin eitjes waar vrouwtjes uit komen. Tot ongeveer de helft. (de broedcellen zijn vaak 8 tot 10 mm) In de voorste helft leggen ze eitjes waar mannetjes uit komen. En meestal laten ze de kamer helemaal vooraan leeg als afleiding voor koekoeksbijen en vogels.
Vogels kunnen inderdaad de eerste paar cellen leeg eten als ze er bij kunnen komen. Maar dat zijn mannetjes. Dat is niet zo erg voor het voortbestaan van de soort. Maar dit laat wel zien dat het belangrijk is om de gangen diep te maken. Meestal wordt minimaal 15 cm geadviseerd. Dan is de gang diep genoeg om te zorgen dat achterin de vrouwtjes veilig zitten. In mijn stappenplan hierboven haalde ik die 15cm niet trouwens. Maar in dat hotel ging het wel goed. Tegenwoordig maak ik veel dikkere blokken en heb ik extra lange boren van 6 en 8 mm dik.
Een andere oplossing is dat je gaas voor je nest spant. Dan moet je de rand wat laten uitsteken zodat je 3 tot 5 cm voor de nestgangen je gaas kunt spannen. Kies dan wel gaas waar mezen niet in kunnen en bijen wel.
Ik zie heel veel bijtjes constant voor mijn hotel vliegen maar er niet in gaan. Moet ik dan toch de gaatjes gaan schoonmaken?
Heb sinds vorig jaar een prairie tuin. Schitterend om te zien die diversiteit van bloemen en wat een beweging van alle vliegende insecten erboven. Een aanrader dus.
Hoi Herma,
Het kan goed zijn dat het zijn mannetjes die rond nestplekken wachten op vrouwtjes. Bij veel bijensoorten komen de mannetjes een paar dagen eerder uit de eitjes dan de vrouwtjes. De mannetjes wachten de vrouwtjes dan op. Soms bij de nesten waar ze uit komen, soms op plekken met veel voedsel, soms bij plekken die geschikt zijn om een nest te maken. Als dat zo is, zou het gedrag over een paar dagen anders moeten zijn. De vrouwtjes worden meestal snel bevrucht (de vrouwtjes slaan het zaad op, bewaren dat en gebruiken het later om zelf te kiezen welk ei ze bevruchten en welk ei niet. Zo kiezen ze of er een mannetje of een vrouwtje uit komt). Zodra een vrouwtje bevrucht is, verandert ze wat in haar geur (feromonen) waardoor andere mannetjes haar daarna met rust laten. De mannetjes gaan snel dood. Daarna zul je de vrouwtjes af en aan zien vliegen naar je hotel om nestgangen te vullen met stuifmeel in kamers.
groeten Remi
Bedankt voor de instructie! Ik heb tijdens een ochtendwandeling een plank uit een container gehaald en hier de plankjes uitgezaagd (goede activiteit tijdens de quarantaine 🙂 verder wat dennenappels uit het park, houtwol uit een wijnkistje en gaatjes geboord in twee stukjes hout die ik nog had liggen. Totale kosten: 0,00
Ik hang hem op bij een kersenboompje, nu hopen dat de luizen milieuvriendelijke worden aangepakt
Bedankt voor de prima uitleg en alle leuke reacties…
Bedankt voor de instructie, ik heb samen met mijn zoon dit insectenhotel gebouwd op basis van je instructies. Het was ook voor mij het eerste bouwprojectje met hout 🙂
Ik heb een vraag. Ik wil vooral lieveheersbeestjes aantrekken om bladluis te bestrijden.
Wát is nu het meest heerlijke hotel voor lieveheersbeestjes?
Ik weet al dat ze van denneappels houden, maar vinden ze hooi ook fijn? Of kleine takjes?
Dank vast voor je antwoord.
Hoi Elionora. Als het puur als bestrijding van bladluis moet dienen, zou je ook een oorwormenpot kunnen maken. Dat is echt maar een paar minuten werk. En het werkt hier als een tierelier. Ik schreef daar dit blog over: https://doe-duurzaam.nl/artikel/een-oorwormenpot-dat-maak-je-zelf-met-mijn-stappenplan
Eindelijk een artikel gevonden die het niet alleen over het bouwen van een insectenhotel heeft, maar ook over de vulling van de verschillende vakken, ( met de erbij horende insecten ) zo weet ik nu wat ik wel/niet wil .
thanks.
Leuke stappen, bedankt voor het delen.
Hoi, ik lees vaak dat de gaatjes in een stemmetje minstens 10 cm diep moeten zijn. Maar er zijn bíjna geen boortjes te vinden die en dun zijn en lang genoeg.
Ik kom niet verder dan 6 cm diep bij bv 4 mm tot 10 mm diameter.
Iemand nog ideeën? Of gebruiken bijen ook leergangen die slechts 6 cm diep zijn?
Hoi Carla,
Zulke dingen lees je inderdaad regelmatig. Ik zal hier kort uitleggen waarom dat is. Bijen kiezen zelf of ze een eitje bevruchten (dochter) of niet (zoon). In een boorgang maken ze een hele rij broedcellen. Afhankelijk van de soort zijn die bijvoorbeeld een centimeter diep. Dus in een boorgang van 15 cm, kunnen dan bijvoorbeeld 15 cellen zitten. Sommige soorten laten ze de voorste cel leeg om parasieten op een vals spoor te zetten.
Omdat dochters belangrijker zijn voor de soort dan zoons (immers kan één mannetje tientallen vrouwtjes bevruchten), leggen ze in de achterste helft bevruchte eitjes (dochters) en in de voorste helft onbevruchte eitjes (zoons). De dochters krijgen vaak ook wat meer voedsel (vooral stuifmeel) mee. Achterin de boorgang zijn ze beter beschermd tegen kou, parasieten en bijvoorbeeld spechten.
Zelf had ik een tijdje geleden een Grote Bonte Specht op ons bijenhotel zitten. Die had in korte tijd een hele hoop boorgangen leeggegeten. Het is wat lastig te zien hoe diep hij/zij is gekomen. Maar spechten hebben enorm lange tongen.
Dat is de reden dat het verstandig is om de boorgangen lekker diep te maken.
Maar er is ook een praktische kant aan dat verhaal. Want het is inderdaad lastig om aan die lange boren te komen. En ze zijn duur. Als je zoekt naar ‘slangenboor’ zul je ze wel vinden. Vaak zijn ze zo € 10,- per stuk. En ze gaan ook snel kapot als je geen kolomboormachine hebt.
Verder maken kleine bijensoorten ook kleine broedcellen. Daarom mag een boorgang van bijvoorbeeld 3 mm best minder diep zijn dan een boorgang van 10 mm. En dat komt mooi uit. Want dikke boortjes zijn ook altijd langer dan dunne.
Zelf probeer ik zo diep te boren als mijn boortjes realistisch gezien aankunnen. De natuur is ook niet perfect. En kevers graven ook niet altijd mooie rechte gangen van 15 cm. Een bij zal het dus ook gewoon moeten doen met wat voorhande is.
In dit artikel Zelf een bijenhotel maken dat écht goed werkt; stappenplan en veel uitleg ga ik nog wat dieper in op het maken van nestblokken voor bijenhotels.
Succes!
Hey, ik ga een insectenhotel maken en ben hiervoor de materialen aan het verzamelen. Nu heb ik nog bruine kunststof matten liggen, deze zijn gemaakt van holle buisjes. Nu is mijn vraag kunnen deze ook gebruikt worden voor het insectenhotel of mag het enkel hout zijn? Mvg Nicole
Hoi Nicole.
Ik heb geen ervaring met kunststof. Er zijn wel glazen buisjes te koop puur voor dit doel. Het leuke van die buisjes is dat je van de zijkant kunt zien hoe de bijen nestcellen maken en hoe de larven groeien. Al hoor ik ook dat de kans op succes wat lager is omdat glas niet ademt. Dus er is een wat grotere kans op vochtproblemen dan bij hout. Ze werken dus wel, maar soms gaat het mis. Ik vermoed dat het met kunststof het zelfde zal zijn. Maar je zou ook een klein stukje kunnen proberen. Je merkt vanzelf of ze er in gaan nestelen. En na een jaar kun je zien of ze uitkomen of niet. Zo ja, dan werkt het en kun je volgend jaar meer toevoegen.
Fijn en compleet artikel, precies wat ik nodig had om met de kinderen te gaan klussen. Denk je dat meerdere huisjes nog meer – in mijn geval lieveheersbeestjes – aantrekken? De oorwurmen eten overigens ook luizen.
Hoi Remi,
Waar zijn de gaatjes met daarachter een grote holle ruimte voor? Dit is de bovenste verdiping vsn mijn insectenhuis. Het zou een ruimte voor vlinders kunnen zijn behalve dat het geen sleuven maar kleine geboorde ronde gaatjes zijn (slechts 10 in de hele verdieping)
Hoi Robin,
Heb je dat zo gekocht? Een holle ruimte met alleen een plankje met een paar gaatjes ervoor lijkt mij zinloos. Een metselbij gaat er niet in een vlinder past er niet in. Lijkt me een oplossing van de producent om spotgoedkoop iets te maken dat er op het eerste gezicht leuk uitziet, maar wat niks doet.
groeten Remi